Noordernieuws.be Nieuwsmagazine van de Noorderkempen
Vandaag publiceert BirdLife International de nieuwe Europese Rode Lijst voor Vogels. Die geeft aan hoe goed of slecht de 544 vogelsoorten in Europa het doen. Maar liefst één op drie soorten ging de afgelopen decennia achteruit. Toch zijn er ook lichtpuntjes.
De Rode Lijst beoordeelt het regionale risico op uitsterven van 544 vogelsoorten in meer dan 50 landen en gebieden in Europa.’Europa’ wordt daarbij ruimer opgevat dan de EU: ook landen als Oekraïne, Turkije en het Europees deel van Rusland tellen mee.
De Rode lijst is opgemaakt volgens de internationale IUCN-criteria. Voor elke vogelsoort wordt het risico op uitsterven geëvalueerd op basis van de trend van de afgelopen jaren. Zo wordt elke soort ingedeeld in één van de zes categorieën, van ‘momenteel niet bedreigd’ tot ‘(regionaal) uitgestorven’.
Duizenden experts en vrijwilligers uit heel Europa verzamelden de gegevens. Dit is de vierde keer dat BirdLife International deze lijst uitbrengt. Vorige edities kwamen uit in 1994, 2004 en 2015. De lancering gebeurt niet toevallig in de week dat de VN-top voor biodiversiteit plaatsvindt waar een nieuw plan besproken wordt om de wereldwijde biodiversiteitscrisis aan te pakken.
Categorieën
Van de 544 soorten staan er 71 (13%) echt op de Rode lijst: dit wil zeggen in de categorieën ‘ernstig bedreigd’, ‘bedreigd’ of ‘kwetsbaar’. Nog eens 35 soorten (6%) zijn ‘bijna bedreigd’ en zijn dus op weg om op de Rode lijst te belanden. Vijf soorten zijn in Europa reeds uitgestorven.
Onder de bedreigde vogels vinden we ondermeer soorten die slechts een beperkt verspreidingsgebied hebben en alleen daardoor al extra kwetsbaar zijn. Voorbeelden zijn de Corsicaanse boomklever en de Spaanse keizerarend. In sommige gevallen kan er dankzij specifieke soortbeschermingsprogramma’s succes geboekt worden, zoals bij de Azorengoudvink: die werd in 2015 nog als ‘bedreigd’ beschouwd maar is nu toegenomen en bijgevolg in de categorie ‘kwetsbaar’ beland.
Achteruitgang
Zorgwekkend is de achteruitgang van soorten die in een groot deel van Europa voorkomen. Zo zijn er een aantal wijdverbreide soorten die ook op de Rode Lijst zijn terechtgekomen. Daaronder vinden we bijvoorbeeld de roek. Dat is een broertje van de zwarte kraai, die in kolonies broedt en vooral op het platteland voorkomt. In Vlaanderen zijn de aantallen van de roek met zo’n 25% afgenomen sinds het begin van de eeuw. Ook in Frankrijk, Nederland, Polen en Rusland gaat de soort achteruit. Als één van de belangrijke oorzaken wordt vervolging genoemd.
Steltloper en Grutto
Daarnaast vinden we ook een aantal steltlopers terug op de Rode Lijst. Het gaat ondermeer om de watersnip, een broedvogel van laagveenmoerassen. In Vlaanderen komt de soort nog maar erg lokaal voor en is de soort al langer bedreigd, maar door de grootschalige degradatie van broedgebieden is de soort voor het eerst op de Europese Rode lijst beland, in de categorie ‘kwetsbaar’. Idem voor de tureluur, die in West-Europa vooral in polders broedt. Ook andere vogels uit het agrarisch gebied boeren niet goed. De kievit stond op de vorige Rode lijst al in de categorie ‘kwetsbaar’ en laat een status quo optekenen.
Wulp
Voor sommige soorten lijkt er ogenschijnlijk beterschap, maar die behoeft vaak nuance. De status van de wulp wijzigt van ‘kwetsbaar’ naar ‘bijna bedreigd’. Dat komt omdat de soort het in Finland (waar 37% van de Europese populatie zit) het goed doet. Maar in West-Europa (zowel in Vlaanderen als in het Verenigd Koninkrijk) doet de soort het allesbehalve goed. Ook de grutto is op de nieuwe Rode lijst een categorie gezakt, wat goed nieuws lijkt. Die verbetering kan echter op het conto van IJsland geschreven worden, waar 47% van de Europese populatie zit. De achteruitgang van de grutto in de Lage landen blijft zorgwekkend.
We vermelden tenslotte zeevogels als sterk bedreigde groep (met zowel stormvogels, drieteenmeeuwen als eidereend) evenals een aantal eenden. Eenden met een beperkte verspreiding zoals de witkopeend (Zuid-Europa) zijn al langer bedreigd, maar ook kuifeend, tafeleend en pijlstaart laten op Europees niveau een achteruitgang optekenen.
Lichtpuntjes?
Lichtpuntjes zijn de vooruitgang van rode wouw, die ook af en toe in Vlaanderen tot broeden komt. Daarnaast verloren ondermeer zilvermeeuw, ijsvogel en blauwe kiekendief hun rodelijststatus. In sommige regio’s worden er ook lokale successen geboekt door gerichte beheersovereenkomsten ter bescherming van bijv. kwartelkoning. Ondanks die lichtpuntjes blijft er weinig reden tot hoera-geroep.
Bron: Natuurpunt.be
Foto: Pixabay
36
