Belgen maken zich steeds meer zorgen over biodiversiteit

De Belgische bevolking is zich steeds bewuster van het belang van biodiversiteit en de impact van biodiversiteitsverlies op het dagelijks leven. Dit blijkt uit de eerste Biodiversiteitsbarometer van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu. De enquête, waaraan bijna 2.000 Belgen deelnamen, biedt waardevolle inzichten in hoe de bevolking aankijkt tegen de afname van biodiversiteit.

De publicatie van de barometer komt op een strategisch moment, nu de 16de Conferentie over Biologische Diversiteit (COP16) plaatsvindt van 25 tot 27 februari in Rome. De Belgische delegatie, onder leiding van federaal minister van Leefmilieu Jean-Luc Crucke, zal hier een actieve rol spelen in de onderhandelingen.

Groeiende bezorgdheid over biodiversiteitsverlies

Uit de Biodiversiteitsbarometer blijkt dat meer dan 80% van de Belgen zich zorgen maakt over biodiversiteit. Vooral vrouwen, jongeren onder de 34 jaar en hoger opgeleiden tonen een sterk bewustzijn rond dit onderwerp.

Maar hoewel de bezorgdheid groot is, zien veel mensen biodiversiteitsverlies nog steeds als een probleem dat vooral toekomstige generaties en verre landen raakt. Dit kan mede te wijten zijn aan internationale campagnes die zich richten op iconische diersoorten zoals walvissen en olifanten, terwijl de impact in België minder benadrukt wordt. In werkelijkheid heeft biodiversiteit een directe invloed op de lokale omgeving en het dagelijkse leven. Een gevarieerde biodiversiteit is namelijk essentieel voor onder andere klimaatregulatie, de bestrijding van vervuiling en het tegengaan van overexploitatie.

De impact van biodiversiteitsverlies in België

Hoewel veel mensen denken dat biodiversiteitsverlies vooral een probleem is in tropische regenwouden of afgelegen ecosystemen, heeft het ook in België ernstige gevolgen. Zo zien we een achteruitgang in populaties van bestuivende insecten zoals bijen en vlinders, wat een directe impact heeft op de landbouw. Minder bestuivers betekent minder oogst en een mogelijke stijging van voedselprijzen.

Ook waterkwaliteit en bodemgezondheid worden beïnvloed door biodiversiteit. Een afname in natuurlijke vegetatie langs rivieren kan leiden tot erosie en watervervuiling, terwijl een verarmde bodem minder voedingsstoffen bevat voor landbouwgewassen. Dit maakt het des te belangrijker om biodiversiteit lokaal te beschermen.

Steeds meer duurzame keuzes

Ondanks het soms beperkte besef van de directe impact van biodiversiteit, draagt een groot deel van de Belgische bevolking onbewust al bij aan een beter milieu. Zo blijkt dat:

• 7 op de 10 Belgen hun vliegreizen beperken;
• 4 op de 10 regelmatig biologische voedingsproducten kopen met minder verpakking;
• veel mensen energie- en waterbesparende maatregelen nemen;
• tweedehandskleding steeds populairder wordt;
• vrijwilligerswerk voor natuurbehoud groeit.

Daarnaast kiezen steeds meer Belgen voor inheemse planten in hun tuin, vermijden ze pesticiden en laten ze delen van hun tuin verwilderen om biodiversiteit te bevorderen. Kleine ingrepen zoals het plaatsen van insectenhotels of het aanleggen van een bloemenweide kunnen een groot verschil maken.

Belemmeringen

Toch ervaren veel Belgen ook belemmeringen bij het maken van milieuvriendelijke keuzes. De belangrijkste drempels zijn de hoge kosten van duurzame producten (65%), een gebrek aan kennis over wat men kan doen (29%), tijdsgebrek (27%) en de beperkte beschikbaarheid van milieuvriendelijke alternatieven (27%).

Betere communicatie over biodiversiteit nodig

Uit de resultaten van de Biodiversiteitsbarometer blijkt dat er behoefte is aan betere voorlichting over biodiversiteit en hoe mensen zelf kunnen bijdragen aan het beschermen ervan. De FOD Volksgezondheid wil hierop inspelen door de communicatie beter af te stemmen op de zorgen van de bevolking en meer concrete biodiversiteitsvriendelijke acties aan te moedigen.

De Biodiversiteitsbarometer zal in de toekomst regelmatig worden herhaald om te meten in hoeverre het bewustzijn en het gedrag van de bevolking evolueren.

De rol van biodiversiteit in ons dagelijks leven

Biodiversiteit is niet alleen een kwestie van natuurbehoud, maar heeft ook een directe invloed op de economie, gezondheid en voedselvoorziening. Een gevarieerd ecosysteem zorgt voor een gezondere leefomgeving, zuiver water en vruchtbare bodems. Daarnaast biedt biodiversiteit bescherming tegen natuurrampen zoals overstromingen en droogtes.

De afname van biodiversiteit heeft gevolgen voor de landbouw en voedselproductie. Bestuivers zoals bijen en vlinders spelen een cruciale rol in de groei van gewassen. Wanneer deze populaties afnemen, heeft dit een directe impact op de beschikbaarheid en prijs van voedselproducten. Door biodiversiteit te beschermen, kunnen we bijdragen aan een stabieler en duurzamer voedselsysteem.

Daarnaast heeft biodiversiteit ook invloed op de gezondheid van mensen. Groene ruimtes in stedelijke omgevingen helpen luchtvervuiling te verminderen, bieden een plek voor ontspanning en dragen bij aan mentale gezondheid. Minder biodiversiteit betekent minder natuurlijke buffers tegen schadelijke stoffen en een grotere blootstelling aan vervuiling.

Biodiversiteit als prioriteit binnen beleid en economie

Naast het informeren van burgers, zet de overheid zich ook actief in om biodiversiteit te integreren in beleidsmaatregelen en economische activiteiten. Dit gebeurt onder andere via het Biodiversiscape-programma, waarmee de federale overheid haar eigen terreinen en gebouwen biodiversiteitsvriendelijker maakt. Dit dient als voorbeeld voor bedrijven en andere belanghebbenden om biodiversiteit op een structurele manier te bevorderen.

Ook de landbouwsector wordt gestimuleerd om duurzamer te werken door het gebruik van pesticiden te verminderen en ecologische landbouwpraktijken te hanteren. Initiatieven zoals agroforestry – waarbij bomen en gewassen gecombineerd worden – kunnen helpen de biodiversiteit op landbouwgronden te verbeteren.

Voor wie zelf een bijdrage wil leveren aan biodiversiteitsbehoud, biedt de website BeBiodiversity praktische tips en inspiratie om met eenvoudige acties een verschil te maken.

De volledige Biodiversiteitsbarometer kan worden geraadpleegd op BeBiodiversity.

Bron: News Belgium