De volgende nominatie voor het woord van het jaar dient zich aan: de coronawandelaar. Want eens je mensen opsluit, willen ze ontsnappen. En zoeken ze instinctief de natuur op. De natuur ademt vrijheid, en doet je zorgen even wegwaaien. Dat weten we ergens wel, maar we zijn het vaak door onze drukke en digitale levensstijl verleerd of vergeten.
Je kan het toegenomen aantal coronawandelaars zelf zien in je buurt en het wordt gemeld door boswachters en bezoekerscentra van het Agentschap voor Natuur en Bos en Natuurpunt. Ook in Nederland is het over de koppen lopen in de natuurgebieden. En dat willen we net vermijden. Daarom reageerde natuurminister Demir (N-VA) al met een video-boodschap dat natuurwandelingen enkel individueel of in gezinsverband kunnen en dat alle andere afstandsvoorschriften ook in de natuur van tel zijn. Is de parking vol, kies dan een ander wandelgbied.
Maar is er wel voldoende corona-natuur?
Steeds meer wetenschappelijke studies wijzen op het positieve effect van natuur op de mentale en fysieke gezondheid. Daarom verenigden meer dan 40 middenveldorganisaties, onderzoeksinstellingen en overheden uit de natuur- en zorgsector zich in het Netwerk Natuur en Gezondheid. Ook het Vlaams Regeerakkoord wenst deze logische maar niet altijd evidente samenwerking te ondersteunen. De natuur lijkt soms een blinde vlek te zijn in het gezondheidsbeleid én omgekeerd. Maar pas als het er niet meer is of bedreigd wordt, gaan de ogen open.
Nu vele coronawandelaars terecht genieten van de ontluikende lente, merken we opnieuw de beperkte oppervlakte echte natuur in Vlaanderen. Want waar in Vlaanderen kan je nog verdwalen in de natuur zonder iemand tegen te komen, te genieten van pure stilte, of van een ijsvogel die voorbij flitst langs kabbelende heldere beekjes? Vooral mensen met een fysieke of psychische nood, snakken naar meer natuur op wandelafstand. De huidige nabije natuur is niet altijd aantrekkelijk of toegankelijk: veel tuinen zijn hermetisch afgesloten en zeer clean. Wegbermen kreunen onder het afval en agressieve woekerende planten, die onze eigen nectarplanten verdringen. En de open ruimte die ons nog rest, verdwijnt nog steeds aan 6 hectare per dag onder het beton (zie ons Betonrapport).
Vandaag wordt duidelijk hoeveel nood we hebben aan campagnes zoals ‘Vlaanderen breekt uit’ dat Vlaanderen wil ontharden, de beloofde 10.000 hectare bos van minister Demir (N-VA), de natuurplekken in elke gemeente van minister Somers (Open VLD), en het geplande Vlaamse Ontsnipperingsplan dat natuurgebieden met elkaar wil verbinden.
“Never waste a good crisis”
Ook de mentaliteit bij de coronawandelaars zelf kan beter! Nu blijkt dat er meer afval in de natuur wordt achtergelaten. De wandelpaden respecteren en honden aangelijnd houden (broedseizoen) kan ook vaak beter. Zorgen voor het groen in je buurt, is zorgen voor je gezondheid. Het valt te hopen dat in deze corona-dagen meer mensen deze link weer zullen leggen. Ook politici dreigen in crisistijd enkel te kijken of de economische molen voldoende hard draait. Structurele aanpassingen om ons systeem gezond, natuurvriendelijk en klimaatrobuust te maken, dreigen onder het mom van hoogdringendheid begraven of uitgesteld te worden. Gaan we dan weer wachten op een volgende crisis die dezelfde pijnpunten van ons systeem nog maar eens blootlegt, of zien we deze crisis als een kans om onze samenleving weerbaarder te maken voor wat ons nog te wachten staat? Gaan we de komende jaren wel intensief investeren in robuuste en verbonden natuurgebieden in Vlaanderen? Gaan we de komende jaren wel inzetten op het inrichten van natuurlijke klimaatbuffers zoals valleigebieden? Net zoals de vorige decennia zal Natuurpunt dit blijven vragen, hopelijk zien nu meer mensen in waarom.
Lockdown voor ons, voordeel voor natuur en klimaat?
De Chinese luchtkwaliteit verbetert, de CO2uitstoot daalt, en de natuur komt even op adem. Vraag is of de mens net zoals na de financiële crisis van 2008 dit tijdelijk herstel even snel teniet zal doen. Deze lockdown zal ons hopelijk de tijd geven om de fouten uit het verleden niet te herhalen. Een nieuwe lente brengt nieuwe kansen.
Bron: Natuurpunt.be
Foto: Pixabay