De ambulancedienst en zijn vrijwilligers

Veel mensen krijgen kippenvel als een ambulance met zwaailichten en sirene voorbij komt. Dit betekent doorgaans pijn, ellende en verdriet. De vrijwilligers op de ambulance hebben hier dagelijks mee te maken, wie zijn ze en hoe gaan ze hier mee om?
Koen Buyens (45) werkte zelf van juni 1988 tot september 2011 als vrijwilliger, tot hij voltijds diensthoofd werd bij de Gemeentelijke ambulancedienst 112.

“Ik werkte meer dan tien jaar als permanente nachtcentralist op de spoed van het Jan Palfijnziekenhuis,” vertelt Koen, “Mijn vader is vijfentwintig jaar chauffeur geweest op de ambulance, als klein jongetje was ik er daarom aan gewoon dat de ambulance regelmatig bij ons voor de deur stond. Mensen in nood helpen blijft mijn visie en mijn passie!”
Er werken momenteel zeventien vrijwilligers en één beroepskracht bij de ambulancedienst. De Essense ambulance 112 fungeert als eerste uitrukwagen voor Essen en Nieuwmoer, tweede uitruk voor de gemeente Kalmthout en derde voor de gemeente Wuustwezel. Op werkdagen van 08:00 tot 18:00 staan Koen en een vrijwilliger klaar voor medische noodgevallen.
“De vertrekplaats is tijdens de werkdaguren aan het gemeentehuis. Van 18:00 tot 08:00 en op zon-en feestdagen staan twee vrijwilligers permanent klaar om uit te rukken.”

De ambulance staat dan bij de chauffeur aan huis. Bij een oproep krijgen zowel chauffeur als begeleider tegelijkertijd een oproep via het Europees noodnummer 112. De begeleider komt dan doorgaans naar een vooraf bepaald afspreekpunt, waar hij op de ziekenwagen kan stappen.
“Eerste vereiste is dat de vrijwillige ambulanciers goed opgeleid en getraind zijn,” zegt Koen,”niet ieder ziekenhuis is 112 erkend en ook de aanrijtijd van de MUG kan oplopen van twintig tot vijfentwintig minuten, omdat die van een ziekenhuis moet komen (Brasschaat of Jan Palfijn). Het is dus van levensbelang dat wij alle noodzakelijke medische hulp direct kunnen verlenen. De ambulancedienst zelf is een gemeentelijke dienst, die niet verbonden is aan een ziekenhuis, brandweer of enige kruisvereniging.”

Om een constante, goede en professionele hulpverlening te bieden, moeten alle vrijwilligers ieder jaar verplicht bijscholen. Iedere vijf jaar is er een verplicht evaluatie examen om zo up to date te blijven met allerlei ziektes en technieken. Slaag je hier niet voor, dan word je erkenningsnummer (112 batch) niet verlengd. Ook wordt er zeer regelmatig met de brandweer getraind voor het benaderen van verkeersongevallen en evacuatie oefeningen o.a. van op hoogtes.
De ambulancedienst is permanent bemand 24u op 24u en is uitgerust met de modernste technologie. Bij een oproep wordt er meteen een tekstbericht naar de ambulanciers gestuurd, maar ook meteen naar het automatische gps systeem! Bij het opstarten staat de exacte locatie dus al in de gps, zodat er geen seconde verloren gaat aan het instellen of invoeren van een adres of omschrijving.
Hoe koud het ook is, de motor van de ambulance koelt nooit af. De wagen is met een kabel aangesloten op het elektriciteitsnet, zodat en motor en wagen warm blijven en dat de apparatuur te allen tijde is opgeladen.

“Om niet te twijfelen aan het juiste nummer in noodsituaties, bel je best altijd 112.” raadt Koen aan. “Zorg ook dat je huisnummer goed zichtbaar is en ga na een dringende oproep altijd buiten staan. Het gaat doorgaans om situaties waar iedere seconde telt! We zijn binnen vijf a zes minuten overal ter plaatse, altijd, dag en nacht!”

Aspirant vrijwilligers rijden als derde al gauw anderhalf jaar mee op de ambulance, doorgaans al voor de opleiding begint. Zo worden ze heel vroeg geconfronteerd met wat ze mee kunnen gaan maken en groeien op die manier uit tot een volwaardig ambulance-hulpverlener. Bij een opleiding worden natuurlijk ook diverse situaties getraind, maar het is toch confronterender al je er zelf voor staat. De realiteit is soms anders dan bij de opleiding DGH (Dringende Geneeskundige Hulpverlening) wordt weergegeven.
De leeftijden van de vrijwilligers variëren: de jongste is 24, de oudste 56.
“Het is intensief werk,” zegt Koen, “je benadert ongevallen en andere interventies professioneel, maar het raakt je toch altijd. Je gevoelens moet je echt opzij zetten en je niet laten leiden door emoties, bijvoorbeeld als het om kinderen of baby’s gaat. Zodra je de patiënt hebt afgeleverd in het ziekenhuis en gebriefd, moet je je al weer instellen op de volgende interventie. Daar groei je in, je moet als het ware je harde schijf 100% wissen: iedere patiënt heeft recht op je volle aandacht. Door jezelf zo te trainen, voorkom je dat je problemen krijgt met wat je net hebt meegemaakt.”
In een enkel geval kan het voorkomen, dat iemand een bepaalde situatie toch niet uit zijn hoofd kan krijgen.
“Ze kunnen altijd bij mij terecht, maar ook bij de directe collega’s. De sfeer onderling is ronduit prima te noemen en de collegialiteit groot.”

Aan vervoer met de ambulance zijn kosten verbonden, worden die vergoed?
“De ambulancedienst hanteert de wettelijke tarieven van de FOD Volksgezondheid,” legt Koen uit, “het is niet de behandeling of het materiaal dat gefactureerd wordt, enkel de gereden kilometers: Essen-ziekenhuis-Essen. (terugrit naar Essen geldt voor de ambulance en betreft geen patiëntenvervoer. Nvdr) Bij de factuur krijg je een officieel terugbetalingsattest voor de mutualiteit en bekom je een terugbetaling van 50%. Echter, komt het tot een feitelijke opname en je hebt een hospitalisatieverzekering, dan kun je die andere 50% ook aan je hospitalisatieverzekering aanbieden.”

Kurt Cuypers (39) is al 22 jaar vrijwilliger bij de ambulancedienst. Hij was nog net geen 18 toen hij een advertentie in De Echo zag waar hij op reageerde. Kurt volgde een opleiding in het Stuyvenberg ziekenhuis en liep stage op de ambulance en de MUG.
“Om te beginnen was ik kok bij Oost Speykershoef, aan de opleiding voor verpleegkundige ben ik in 2008 begonnen. Daarvoor, sinds 2005, was ik al ambulancier op de ziekenwagen van spoedgevallen AZ Klina ,” vertelt Kurt, “daardoor groeide mijn interesse voor het verpleegkundige beroep en volgde ik een driejarige opleiding op de verpleegschool in Lier, dit combineerde ik met het ambulancewerk in AZ Klina. Sinds 2011 ben ik daar dan werkzaam als verpleegkundige op intensieve zorgen. Hulpverlening is mijn passie!”
Niet alleen op de intensieve word je geconfronteerd met veel narigheid, maar ook bij het vrijwilligerswerk op de ambulance.
“Soms blijven dingen je wel bij, zoals ongevallen met kinderen. Maar je weet dat je je uiterste best hebt gedaan. Mijn partner is ook verpleegkundige en ambulancier, je kunt je verhaal thuis dan ook altijd kwijt. De teamgeest bij de dienst is enorm en er is altijd ruimte om met je collega’s te praten. Ga je naar een interventie, ben je altijd met z’n tweeën. Als je weer terug bent zijn daar je andere collega’s en de collega’s van de brandweer met wie je kan praten. Het werk geeft veel voldoening en motiveert. Je helpt de mensen en daar krijg je waardering voor. Soms vervoer ik iemand die ik later op de intensieve terugzie. Dan weet ik hoe het met die persoon gaat en hoe het verloop is.”

De ambulance is uitgerust met de modernste technieken, maar ook Koen en zijn vrijwilligers worden in een modern uniform gestoken.
Koen: “Het huidige uniform is al sinds 2007 in gebruik en duidelijk aan vernieuwing toe. De aankoop van de nieuwe uniformen wordt budgettair gespreid en de fluo-oranje kleur maakt plaats voor rood en fluo-geel. Dit nieuwe uniform verhoogt de uitstraling en de veiligheid van de ambulanciers en voldoet aan de nieuwe Europese ISO-norm klasse ll.”

Voor nood: bel 112! Koen Buyens en zijn ambulanceteam helpen je graag verder.

Foto bovenaan: links Kurt Cuypers, rechts Koen Buyens

LW

134