Fase 1 renovatie Trappistinnenabdij in Brecht volop aan de gang

Zomerwinkelweekend staat in het thema van de werken

Grondige renovatie

De Abdij van Onze Lieve Vrouw van Nazareth in Brecht werd begin jaren ’50 van de vorige eeuw opgetrokken met de bedoeling om er een tachtigtal trappistinnen te huisvesten. Op dit ogenblijk zijn de zusters nog met 21, waaronder vier jonge zusters in vorming. Veel ruimtes staan leeg en de energiekost is hoog. Na rijp beraad besliste de abdijgemeenschap om toch te blijven en resoluut te kiezen voor een grondige renovatie van het gebouw en de installatie van geothermie met warmtepompen, dubbele beglazing, plafondverwarming, isolatie en zonnepanelen. Het merendeel financieren de monialen met hun eigen spaargeld en met de verkoop van authentieke zeep, lichaams- en haarverzorgingsproducten, die ze via hun abdijwinkeltje en webshop aanbieden. Daarnaast kloppen de trappistinnen voor de verbouwing ook aan bij een aantal religieuze congregaties en abdijen en hopen ze op steun van mecenassen. Ook de opbrengst van het traditionele zomerwinkelweekend in augustus gaat integraal naar de verbouwingswerken.

Een unieke plaats

“Vanaf 2017 hebben we als gemeenschap grondig nagedacht over de toekomst van de Abdij. Blijven of vertrekken we? Dat was de eerste vraag. We zijn gehecht aan deze mooie, rustige plek. Onze abdij ligt pal temidden van de Brechtse heide, het op een na grootste beschermde natuurgebied in Antwerpen. Een heel unieke plaats dus. We waren het er snel over eens: we blijven”, zegt de abdis, zuster Katharina. “Maar onze communauteit wordt kleiner en de zusters ouder, dat betekent minder werkkracht. Er staan ook ruimtes leeg. De onderhoudskosten van de gebouwen en de energierekeningen zijn niet min. In lijn met de pauselijke encycliek ‘Laudato Si’ willen we onze ecologische voetafdruk verminderen. Dat vergt heel wat aanpassingen”, legt zuster Katharina uit. “We willen deze abdij en datgene waarvoor ze staat een toekomst geven. In de huidige samenleving, waarin het kerk-zijn verdampt, is een abdij meer dan ooit relevant. Er is namelijk een grote nood aan stilteplekken, plaatsen voor gebed en bezinning. Het geeft een nieuw elan aan onze gemeenschap.”

Verantwoord bouwen

In een eerste fase worden de ruimtes voor de abdijgemeenschap aangepakt. Daarna volgt de kerk en nog later het gastenhuis. Verwacht wordt dat de werken over een drietal jaar zullen klaar zijn. Om de kosten binnen de perken te houden, worden bepaalde werken uitgevoerd door de werklieden van de abdij. De meer complexe werkzaamheden nemen professionele bouwvakkers voor hun rekening. De trappistinnen willen toekomstgericht bouwen, met veel oog voor de praktische kant. Stel dat ze de abdij ooit toch moeten verlaten, dan laten ze een goede voorziening achter. Omdat het aantal zusters sterk geslonken is, wordt het woongedeelte gecentreerd rond de centrale pandhof. Zr. Katharina: “Er komen 21 nieuwe, kleine kamers, met een douchecel voor elke zuster, wat zowel voor de oudste als voor de jongste zusters een fijn perspectief geeft. Het gastenhuis dat nu over drie vleugels verspreid is, wordt samengevoegd in één aansluitend gedeelte in U-vorm. De huidige ziekenafdeling wordt een deel van het gastenkwartier.” Een deel van het vroegere scriptorium, dat inmiddels al volledig gestript is, wordt de nieuwe gemeenschapszaal. De grote kapittelzaal wordt omgebouwd tot bibliotheek. De toekomst van de abdijboerderij en de herbestemming van de noviciaatsvleugel worden in een latere fase bekeken.

Lage drempel

Er komt een nieuwe ingang, bestaande uit een glazen gebouw op de begane grond. Die vervangt de imposante toegangspoort met meerdere treden. “De lagere drempel van de nieuwe entree is ook symbolisch. Iedereen is hier welkom”, aldus de abdis. Voor de verbouwing van de abdijkerk doen de Brechtse trappistinnen een beroep op een Italiaanse monnik-architect uit Bose, die de functie en betekenis van de kerk voor de kloostergemeenschap goed begrijpt. De huidige kerk is veel te groot en vanuit die nood heeft hij meegedacht over een toekomstige invulling ervan. Doordat het koorgestoelte gedeeltelijk verdwijnt, kan de kerk worden ingekort. De vrijgekomen ruimte wordt een leeszaal voor gasten en een liturgische ruimte. Achterin krijgt de monastieke winkel een nieuwe stek. “Dat is een bewuste keuze”, beklemtoont zuster Katharina. “Onze winkel is geen plat commerciële bedoening. Hij ligt in het verlengde van onze spiritualiteit. Dankzij de productie en verkoop van onze producten, voorzien we als contemplatieve gemeenschap in ons levensonderhoud. Tegelijkerijd steunen we via de verkoop van producten van andere abdijen en congregaties ook broeders en zusters van andere gemeenschappen.”

Trappistenmaaltijd

Op 9, 10 en 11 augustus organiseren de trappistinnen een groot zomerevenement, waarbij tussen 10 en 17 uur kan worden kennisgemaakt met de abdij, de zusters en hun manier van leven. De driedaagse zomerwinkel staat dit jaar volledig in het teken van de renovatie van het klooster en er zullen ook producten van andere abdijen uit Centraal Europa en andere werelddelen worden verkocht. Een informatiestand geeft inzicht in de verbouwingsplannen. Naast de karakteristieke abdijproducten zoals verzorgingsmiddelen, badlinnen en trappistenbieren, bieden de zusters voor het eerst ook een echte trappistenmaaltijd aan, bestaande uit een boterham met brood en kaas van de nabijgelegen Abdij van Westmalle.

Orde van de Cisterciënzers van de Strikte Observantie

De zusters-trappistinnen van de Abdij van Onze Lieve Vrouw van Nazareth in Brecht maken deel uit van de Orde van de Cisterciënzers van de Strikte Observantie. Deze kloosterzusters leiden een sober, teruggetrokken leven van rust en contemplatie. Ze verdelen hun tijd tussen gebed, lezing en handenarbeid volgens een zorgvuldig ingedeelde dagorde. Volgens de Regel van Sint-Benedictus moeten ze in hun eigen levensonderhoud voorzien. Aanvankelijk weefden en naaiden de monialen in Brecht kerktextiel. In 1964 begonnen ze ook afwasmiddel en zeep te maken. Mettertijd breidde het aanbod uit. In 2019 lanceerden de kloosterzusters de webwinkel www.trapp.be, waar ze onder andere modern badlinnen en hoogwaardige lichaams- en haarverzorgingsproducten aanbieden, waaronder hun befaamde trappistenbiershampoo.

Voor meer info: www.abdijnazareth.be

Praktisch

Waar: Abdij Onze-Lieve-Vrouw van Nazareth, Abdijlaan 9, 2960 Brecht.
Wanneer: Zomerwinkelweekend: vrijdag 9, zaterdag 10 en zondag 11 augustus, telkens van 10 tot 17 u.
Inkom: gratis
De abdijwinkel is open van maandag tot en met zaterdag van 9 tot 12 uur en van 13.30 tot 17 uur en op zondag van 13.30 tot 17 uur.

Bron en foto’s: Trapp

39