Geen goedkeuring PDPO-budget ‘Antitankgracht’

Overheden hebben de weg naar deze samenwerking voor zowel erfgoed, recreatie als natuur tot nog toe onvoldoende gevonden. Het Regionaal Landschap De Voorkempen (RLDV) en GroenRand hebben daarom de financiële impuls van het PDPO-project broodnodig om de partners (gemeenten, provincie, Vlaamse Milieumaatschappij, Agentschap Natuur en Bos) bewust te maken/te houden van het belang van het landschapsbeheer en te motiveren om hierin mee te investeren. Maar het RLDV en de milieuvereniging kregen helaas geen goedkeuring. Dit gebiedsgericht PDPO- project moest de hefboom vormen naar een geïntegreerde intergemeentelijke samenwerking rond de Antitankgracht.

Voorbeeldtraject

Door met dit voorbeeldtraject aan de slag te gaan en enkele cases uit te lichten, zou een toekomstige intergemeentelijke samenwerking uitgewerkt en ondersteund worden. Zo kon samengewerkt worden aan een robuuste beleefbare natuur- en landschapsverbinding in de Voorkempen en zou de poort naar een verdere samenwerking rond de Antitankgracht opengezet worden. Regionaal Landschap de Voorkempen en GroenRand hebben de ambitie met het project ‘Antitankgracht’ aan de slag te gaan en hier een gedragen gebiedsgerichte werking te bereiken. Het was de bedoeling om rond elke actie een voorbeeldproject uit te werken, waarbij de quick wins gebruikt zouden worden als warmmaker en trigger naar andere partners om op een gelijkaardige manier aan de slag te gaan met de Antitankgracht.

Welke projecten zouden gestimuleerd worden?

Water verbindend element
Het hoeft niet gezegd dat water hét verbindend element is aan de Antitankgracht. Door de aanwezigheid van de gracht vol (kalkrijk) water, kreeg de volledige strook een enorme diversiteit aan landschaps- en natuurwaarden en in 2019 werd een otter gesignaleerd rond de Antitankgracht. Het gebied van de Antitankgracht maakt deel uit van dit Beneden-Scheldebekken. De recente waarnemingen laat vermoeden dat hier kansen zijn voor een verdere lokale ontwikkeling van een populatiekern. Dat de otter terugkomt is dus goed nieuws. Hij is voor GroenRand de ambassadeur van gezond water en van een rijke natuur in het algemeen. Deze soort leent zich ertoe om het belang van de Antitankgracht en ontsnippering voor zowel natuur als erfgoed en landschap naar buiten te brengen.

Ontsnippering
Met het oog op het maximaal kansen geven aan het gebied als een (toekomstig) leef- en brongebied van de otter, is het zinvol om specifieke knelpunten in de ruimere regio met de nodige prioriteit in kaart te brengen en in de toekomst weg te werken. Verkeer is de grootste vijand van de otter. Op de plaatsen waar de gracht onder een weg doorgaat, vormt zich een belangrijke ecologische hindernis. De duikers zijn vaak niet meer dan grote rioolbuizen en zorgen voor ophopingen van vuil. In de toekomstige situatie zouden deze allemaal aangepast moeten worden, zodat de gracht met bijhorende flora en fauna over een zo ruim mogelijke passage onder de weg beschikt. Op deze punten moet het dan mogelijk zijn de aarden bermen van de wegen overal te vervangen door een brug of een brede duiker. Loopplankjes onder de bruggen en het uitwerken van een otter-corridor zijn hierbij noodzakelijk. Voor deze grotere acties (ontsnippering, verder herstel stuwen/duikers, openlegging gedempte zones,…) zal samenwerking nodig zijn tussen de verschillende partners (wegbeheerders zoals AWV, gemeentes, ANB,…).

Actieplan rond restauratie en herbestemming bunkers

De mogelijkheden tot inrichting/herbestemming hetzij voor bv. vleermuizen, hetzij voor erfgoed, zou bekeken worden in een praktisch plan. Waar nodig, zou worden samengewerkt met Monumentenwacht om een gefundeerd toestandsrapport van de bunkers op te stellen.

Fiets- en wandelpaden

Op basis van de recreatieve studie, die mee opgenomen werd in de screening van 2018, kwamen een aantal specifieke locaties in beeld om de trage wegen onder handen te nemen.
In het project zouden een aantal lengtemeters van het zogenaamde ‘consensustracé’ onder de loep genomen worden en hersteld en/of aangelegd waar mogelijk. Het was de bedoeling om met de betrokken partners een participatietraject te doorlopen.

Samenwerken

Door het onderhoud van de paden gemeentegrens-overschrijdend aan te pakken, kan er gesproken worden van een kostenefficiëntere aanpak: de kosten komen lager te liggen en de werklast voor elke individuele gemeente vermindert. Daarnaast zal ook het uitzicht van de paden er wel bij varen en wordt de Antitankgracht één geheel. Doel van deze actie is om het beheer van de paden bovenlokaal aan te pakken.

Participatie

Als het landschap je in de genen kruipt, dan kan je het uitdragen naar de hele Voorkempen! Met dit motto in het achterhoofd, zou een ambassadeurswerking opgestart worden rond de Antitankgracht. Vele mensen zijn ermee begaan, maar weten nog onvoldoende over dit mooie landschap aan hun achterdeur.

Toch nog goed nieuws?

Het PDPO-budget om dit alles te verwezenlijken werd niet goedgekeurd, maar er is nog een sprankeltje hoop. Vanuit deputaties Milieu, Natuur, Waterbeleid, Toerisme/Recreatie en Ruimtelijke ordening, kreeg GroenRand te horen dat de Antitankgracht een belangrijk element is in het functioneel ecologisch netwerk. En dat er gezocht wordt naar middelen om hier iets rond op gang te brengen. Geduld is een mooie deugd!

Foto’s: Dirk Weyler

DW

121