Noordernieuws.be Nieuwsmagazine van de Noorderkempen
Al sinds zijn prille jeugd hield Wim De Bock (74) zich bezig met het kijken naar en bestuderen van wilde vogels in het veld en de bossen. Deze interesse leidde naar zijn latere liefde voor de gierzwaluw en zijn eigen gekozen opdracht zich in te zetten voor deze prachtige vogels.
Streeknamen
“De bossen en het veld waren onze speelterreinen”, vertelt Wim. “We herkenden de vogels aan hun zang, want naslagwerken waren er nog niet. We kenden ze dus niet bij hun officiële naam, maar bij de streeknamen. Bijvoorbeeld: de heggemus noemden we de blauwe korenmus, vanwege de blauwe eitjes. We zochten ook naar eitjes om die te bekijken, maar deden er verder niets mee, we lieten ze gewoon liggen waar ze hoorden.”
Wantoestanden
“In 1976 kwam er een verbod op het vangen en verhandelen van wilde vogels, want er waren erge wantoestanden. De wildzang, dus de wilde vogels, werd gevangen en verkocht, met name sijsjes. Die wetgeving kreeg veel weerstand van de kwekers, maar heeft toch standgehouden. In 1977 zijn we naar Essen verhuisd. Ik had zelf een paar vogels die ik had gekregen van de vogelvangers en heb die, samen met de volière, meegenomen. Toen de vogeltjes van ouderdom waren overleden heb ik ze niet vervangen. Dat zou tegen mijn eigen principes zijn geweest. Ik had de wantoestanden gezien, onder andere op de vogeltjesmarkt in Antwerpen, en was daardoor geschokt. Dit mocht niet zo doorgaan!”
Vogelasiel in Essen
“Ik heb altijd veel van vogels gehouden, maar wilde ze absoluut niet meer in gevangenschap. Eind jaren ’70 kwam er een atletiekaccommodatie bij het Vossenbos aan de Moerkantsebaan. Samen met vijf sportievelingen heb ik toen een vzw opgericht: Atles (Atletiek Essen), tegenwoordig Esak. Die bestaat nog steeds en kan gebruik maken van een prachtige kunststofpiste. Maar nog steeds was ik erg begaan met vogelproblemen en werd medewerker in het vogelasiel van Frans Broos in de Dennenlaan, maar dat stopte eind jaren ’90. Toen kende ik de gierzwaluw nog niet zo goed, net als veel andere mensen.”
Marjos Mourmans
“Met andere leden van de Wielewaal, wat later door een fusie met Natuurreservaten de voorloper werd van Natuurpunt, woonde ik een voordracht bij van Marjos Mourmans. In die voordracht werd het nestprobleem, op gebied van nestgelegenheden dus, in beeld gebracht. Ik dacht hierna: hier moeten we direct wat aan doen, want die nestgelegenheden staan zwaar onder druk! De anderen dachten er precies zo over. Onze eerste actie was de Oude Pastorij in 1994. Dat was toen een ruïne, waar we op zolder zwaluwnesten hebben geplaatst en openingen in de zijgevel hebben gemaakt. Daar hadden we toestemming voor gevraagd en dat was goed.”
Veilige en duurzame nestkast voor de gierzwaluw
“Samen met Marjos hebben we een nestkast ontworpen, type Maastricht. Die hebben we zo genoemd, omdat de roots van Marjos in Maastricht liggen. We hebben die ontworpen met de bedoeling een veilig en duurzaam nestkast aan te kunnen bieden op non-profit basis. Daar zijn er al meer dan 1.500 van verkocht en een groot deel daarvan wordt ook bewoond. Deze kunnen via mij besteld worden.”
Gierzwaluwenwerkgroep
“Gierzwaluwen overwinteren tot in het zuiden van Afrika. Vanaf eind april, begin mei zijn ze terug en gaan ze hier nesten. Altijd in hetzelfde nest. Eind juli, begin augustus gaan ze weer terug, daarom noemen we ze de 100-dagen vogel. Heel soms is het een enkele keer wat later, maar dat is een uitzondering.
We hebben de Gierzwaluwenwerkgroep opgericht en inventariseren waar de vogels zitten. Want als er dan een huis wordt afgebroken, kan je iets ondernemen. De gierzwaluw is in zijn totaliteit beschermd, dus de vogels, de nesten, de jongen en de eieren. We zijn met de gemeente een samenwerking gestart in verband met duurzame milieuprojecten voor de gierzwaluwen en die heeft ons zowel materieel als financieel ondersteund. Omdat het vogelopvangcentrum uit Essen wegging, werd ik medeoprichter van het VOC Brasschaat.“
Criminele daad
“In 1999 hebben we een meerdaagse tentoonstelling in de Oude Pastorij gehouden over de gierzwaluw: Educatief en kunstig. Dat project hebben we ingediend en de jury beloonde ons met een prijs van Bfr 25.000,- (€ 625,-). We organiseerden ook ontmoetingsdagen, uitstappen, we stonden op Kerst- en paasmarkten, … In 2008 zat een grote kolonie gierzwaluwen in een loods in de haven van Antwerpen. De eigenaar wist dat, hij heeft het zelfs tegen mij gezegd. Ondanks dat is hij met de afbraak begonnen tijdens het broedseizoen, terwijl het er vol zat met jongen. De sloop werd stilgelegd door het ANB (Agentschap Natuur en Bos) en zijn we met emmers vogels gaan rapen, dode en nog levende. De levende brachten we naar het VOC en hebben er nog een paar kunnen redden. Het nieuws over deze sloop is via sociale media de wereld rondgegaan en werd als een criminele daad beschouwd!”
Hou het in de gaten!
“Het is nog opletten geblazen, want oude woningen worden nog steeds gesloopt. Of mensen laten dakwerken uitvoeren, onbewust van het feit dat er een nest zit. Door uitwerpselen vlakbij de muur kan je eventueel zien dat er een nest zit. Die zijn klein en verpulveren, je hebt er dus eigenlijk geen vuil van en dat maakt het moeilijker te vinden en dus op te merken of er een nest zit. Belangrijk is dat je omhoog kijkt en het in de gaten houdt, want tijdens het broedseizoen vliegen de vogels af en aan.”
Gratis rondleiding
“In Essen geef ik gratis rondleidingen en geïnteresseerden kunnen me contacteren via apuswim13@gmail.com. Zo kan ik ze wegwijs maken in het leven van de gierzwaluw.”
NN
Foto’s: Noordernieuws.be, Wim De Bock
95
