GroenRand, einde verhaal?

Op 28 januari 2020 zal bij GroenRand een cruciaal moment aanbreken. Het PDPO-project (plattelandsontwikkelingsproject) wordt dan door de Provincie al dan niet goedgekeurd.

De provinciale beoordelingscode is moment licht-groen, wat inderdaad betekent dat het een goed dossier is, maar waarschijnlijk niet goed genoeg om er een budget tegenaan te gooien. GroenRand heeft dus nog twee maanden om het dossier door het ‘groene licht’ te krijgen. Het Provinciale Managementcomité (PMC) is er zich blijkbaar niet van bewust over hoeveel natuur het gaat. De Antitankgracht verbindt 11.715 ha zuivere natuur met de hoogste biologische waarde (Biologische waarderingskaart). Topnatuur dus.

Hefboomproject

Dit project moet de hefboom vormen naar een geïntegreerde intergemeentelijke samenwerking rond de Antitankgracht. Overheden hebben de weg naar deze samenwerking voor zowel erfgoed, recreatie als natuur tot nog toe onvoldoende gevonden. Voor dit hefboomproject is er nood aan een partnerplatform van hoge prioriteit en moet gebiedsgericht gedacht worden. Door met dit voorbeeldtraject aan de slag te gaan, kan een toekomstige intergemeentelijke samenwerking uitgewerkt worden. Zo werken we samen aan een robuuste beleefbare natuur- en landschapsverbinding in de Voorkempen en wordt de poort naar een verdere samenwerking rond de Antitankgracht opengezet.

Natuurpunt werkt volop mee

De Antitankgracht is, met haar smalle strook die doorheen zeven gemeenten loopt, de ideale “blauwe ruggengraat” naar vele andere gebieden in de Voorkempen. Denk maar aan de Opstalvallei, Elsenbos, Mastenbos, Klein Schietveld, Uitlegger, Inslag, Drijhoeksbos, Vrieselhof, … Om deze strook te verbreden en te versterken konden we rekenen op Natuurpunt. De afgelopen twee jaar heeft Natuurpunt in dit visiegebied 140 ha natuur verworven. Voor dit positief project doet iedereen z’n uiterst best, hopelijk blijft de provinciale overheid niet achter.

Klaverbladfinanciering

Het initiatief van GroenRand kan enkel werken met een complementaire financiering, ook wel klaverbladfinanciering genoemd. Dit financieringsmodel houdt in dat verschillende partijen zoals gemeenten, provincies, Vlaanderen en Europa (LIVE-projecten) op een structurele wijze proportioneel bijdragen. Een financiële impuls van hogere overheden -zoals de provincie- is nodig om de gemeenten bewust te maken/te houden van het belang van landschapsbeheer en te motiveren om hierin mee te investeren. Alle betrokken gemeenten hebben ondertussen een engagementsverklaring ondertekend om (financieel) mee te werken aan het project.

Otter bewijst de hoge natuurwaarde

Verleden jaar is er een otter gespot in een afgesloten domein van ANB, gelegen aan de Antitankgracht. Dat blijkt uit een onderzoek van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO). Wij vroegen daarom aan INBO advies, zodat er in de toekomst aan een planmatige aanpak kan gewerkt worden. Dit advies werd in oktober aan GroenRand overgemaakt. Met het oog op het maximaal kansen geven aan het gebied als een (toekomstig) leef- en brongebied van de otter, adviseert INBO om specifieke knelpunten (o.a. ontsnipperende maatregelen) in de ruimere regio met de nodige prioriteit weg te werken. Bovendien wisselt de visbezetting van de Antitankgracht zeer sterk van pand tot pand.
Sommige daarvan bevatten in een droge periode nauwelijks water of vallen in bepaalde jaren een tijd volledig droog. Door de vele constructies (forten, bunkers …) zijn er overal op de Antitankgracht vismigratieknelpunten (voedsel otter). In de huidige toestand is het voor vissen niet vanzelfsprekend om zich te verplaatsen tussen twee secties van de gracht, door het hoogteverschil dat gecreëerd wordt door de stuwen. De Antitankgracht bevat tal van sluizen, overlopen en duikers, die momenteel in slechte staat zijn.
Om dit alles te herstellen zal er ook in de toekomst -binnen deze klaverbladfinanciering- Vlaams en Europees geld nodig zijn.

Voor koken is geld nodig

Maar als provincie de eerste stap niet zet, zal het gemeentelijk, Vlaamse en Europese niveau niet volgen… en komt GroenRand aan het einde van haar verhaal. Want koken zonder geld gaat niet. In 2018 werd het landschapsbeheersplan (2007) gelijktijdig door GroenRand én het Regionaal Landschap de Voorkempen grondig gescreend. De bevindingen waren zeer gelijklopend en de wens naar een verdere uitvoering van een gebiedsgerichte aanpak was groot. De Antitankgracht vormt de ruggengraat van de Voorkempen en vormt hierdoor een cruciale verbinding tussen tal van bossen, natuurgebieden een beekvalleien. Dat deze verbinding prioritair versterkt moet worden, kan je tevens lezen in het Provinciaal Structuurplan.

DW

143