GroenRand lanceert rapport ‘Samengaan natuur en recreatie’

GroenRand tracht zorg te dragen voor de kwaliteit van het beschermd landschap ‘Antitankgracht’. De vereniging ontwikkelde hierbij een duidelijke visie over hoe zo’n netwerk er in de Voorkempen kan uitzien. Zo streeft de milieuvereniging naar grote aaneengesloten stukken natuur. Het door GroenRand voorgestelde ‘Landschapspark Voorkempen’ heeft een oppervlakte van 11.715 ha zuivere natuur en heeft steeds een link met de Antitankgracht.

In een uitgebreid rapport vraagt GroenRand zich af in hoeverre natuur samengaat met recreatief medegebruik. Het structureel beheer van de Antitankgracht is lange tijd verwaarloosd, de aanduiding van een reservestrook voor een duwvaartkanaal op het gewestplan was hiervan één van de oorzaken. Het gebrek aan beheer had negatieve effecten, zoals het grondig verstoren van de waterhuishouding met nefaste gevolgen voor de vegetatie. Om deze bedreiging tegen te gaan werd de Antitankgracht in 1992 in haar geheel beschermd als landschap. GroenRand dringt aan om respect te hebben voor dit beschermd natuurgebied.

Landscchapselement van formaat

De Antitankgracht groeide uit tot een landschapselement van formaat met een uitgebreide fauna en flora en vormt een lineaire, verbindende structuur. Bijna alle beekvalleien in de streek verbindt hij met elkaar: van het Schoon Schijn in Kapellen tot de Grote Schijn in Schilde. De Antitankgracht verbindt het gevarieerde landschap en is hierdoor van groot belang voor de migratie van planten en dieren, maar ook van mensen en landbouwers. Recreanten maken handig gebruik van deze verbinding, aan de hand van de (bovenlokale) recreatieve infrastructuur. Daarnaast kunnen fauna, flora en recreanten ook praktisch gebruik maken van de corridorfunctie van de Antitankgracht om te migreren tussen verschillende natuurgebieden in de omgeving.

In de meeste gevallen kunnen de natuurfunctie en de recreatiefunctie goed samengaan, maar in een aantal gevallen kan recreatie leiden tot ongewenste effecten op de natuur.
Het gaat daarbij vooral om de effecten van verstoring door aanwezigheid van recreanten op kwetsbare plekken en soms om ruimtebeslag en versnippering door recreatiefaciliteiten. Natuur en recreatie kunnen doorgaans goed samengaan, maar zonering in ruimte en tijd zijn voor bepaalde kwetsbare soorten een voorwaarde om de instandhoudingsdoelstellingen te kunnen halen.

Honden aan de leiband

De natuur is voor veel wandelaars de ideale plek om de hond mee uit wandelen te nemen, want niets leukers dan een stevige wandeling met de trouwe viervoeter.
Dit houdt zowel baasje als hond in een optimale conditie. Honden zijn van harte welkom in de Antitankgrachtzone, maar enkel aan de leiband.

Geen snelle verbinding

Wanneer door een beter beleid en communicatieve strategie de recreatie langsheen de Antitankgrachtgracht wordt gestimuleerd, bestaat daar ook het risico op een te grote druk van recreatie. De negatieve invloed op de aanwezige natuurwaarden is daarbij duidelijk.De Antitankgracht leent zich dan ook in eerste instantie tot het vormen van laagdynamische recreatie. Want:
-Wandelaars mogen niet gehinderd worden door snelle fietsers.
-De Antitankgracht mag geen snelle verbinding worden (fietsostrade).
-Speed pedelecs en te snelle mountainbike moeten geweerd worden.
GroenRand stelt voor om over de gans de lengte van de Antitankgracht een maximumsnelheid van 20km/uur in de voeren.

Structuur

De recreant moet een duidelijk gestructureerd fiets- en wandelnetwerk in aanbieding krijgen zodat voor hem duidelijk wordt waar hij mag komen of niet. Rust- of gevoelige gebieden moeten aangeduid worden met duidelijke verbodstekens. Momenteel zijn bijvoorbeeld aanzienlijke delen van het Klein Schietveld toegankelijk voor recreanten en het gebied kent -vooral in het weekend- hierdoor een grote recreatiedruk. Het betreft ruiters, wandelaars, hondenliefhebbers (loslopende honden!) en mountainbikers.

Het is wettelijk verboden om honden vrij te laten in natuurgebieden. Toch is het in het Klein Schietveld schering en inslag: rondsnuffelende honden die van de paden gaan.
Niet alleen het wild en broedvogels voelen zich opgejaagd, maar ook andere recreanten, kinderen en ruiters en hun paarden zijn vaak bang voor onbekende viervoeters.
De verbodsaanduidingen kunnen explicieter en de controle moet opgedreven worden.

Doorheen het gebied lopen een groot aantal paden zodat de recreant kan genieten van het landschap. Maar tegelijk constateert GroenRand een wildgroei aan paden (in het verleden gecreëerd door pantservoertuigen). Té intensieve en ongestructureerde recreatie is momenteel een probleem in de beheereenheden. Het gebied wordt namelijk doorkruist door een overvloed aan paden, wat een negatieve impact heeft op de ecologische waarden. GroenRand adviseert daarom om een duidelijk wandelnetwerk uit te werken, dat vergelijkbaar is met het grenspark Kalmthout.

Zwerfvuil- en stortprobleem

Er is een zwerfvuil- en sluikstortprobleem in en rond de Antitankgracht en dit vooral in de gemeente Stabroek. Momenteel bestaat er geen overleg tussen de zeven gemeenten onderling om de handhavingsinstrumenten voor zwerfvuil en sluikstorten op elkaar af te stemmen. Die versnippering leidt tot onduidelijke situaties op het terrein. Een betere samenwerking moet de concrete uitwerking van het handhavingsbeleid rond zwerfvuil en sluikstorten eenvormiger maken. Meer en meer openbare besturen gebruiken mobiele camera’s om sluikstorters en zwerfvuilovertreders af te schrikken of om hen te identificeren en te vervolgen. GroenRand is vragende partij voor een intergemeentelijke samenwerking hieromtrent.

Sensibilisering

Zelf probeert GroenRand te sensibiliseren, zo heeft de vereniging een boekje ‘Olga Otter wordt ziek’ gelanceerd. Dit boekje kaart het probleem van zwerfvuil en sluikstort aan. GroenRand verdeelt het voorleesboekje gratis onder leerkrachten, scholen in de buurt, vreemdelingencentra… Op 19 september houdt de vereniging met ‘World Cleanup Day’ een grootschalige opruimactie. De sensibiliseringsacties moeten op intergemeentelijk niveau opgedreven worden.

DW

79