Trots op mijn beroep. Janne Toebak vertelt!

1 april 2023 Gezondheid, Nieuws, Trots op mijn beroep

Veel mensen hebben slaapproblemen, maar zien het als een onderdeel van zichzelf. Janne Toebak (42) is zelf lang een slechte slaper geweest, maar kwam er achter dat slaapproblemen op te lossen zijn. Ze is nu slaapcoach en helpt mensen om weer een gezond slaapritme te krijgen.

De vicieuze cirkel van slecht slapen

“Van opleiding ben ik verpleegkundige”, vertelt Janne. “Tijdens mijn carrière ben ik lang werkzaam geweest in de ouderenzorg. Sinds 2015 werk ik bij een woonvoorziening in een centrum voor volwassenen met een mentale beperking. Jarenlang heb ik zelf te kampen gehad met slaapproblemen. Regelmatig belandde ik in de vicieuze cirkel van ’s nachts niet in slaap kunnen vallen of tijdens de nacht wakker worden en de slaap niet meer kunnen vatten. De volgende ochtend sta je dan doodmoe op, met het gevoel dat er weer een loodzware dag te wachten staat. Niet ideaal als je dit moet combineren met een druk gezinsleven en je werk die je graag doet. Mijn man en ik werkten allebei in ploegendiensten, daarnaast studeerde ik en hadden we al een kind. Het gebrek aan energie maakte mij soms weemoedig en zorgelijk, wat weer tot onrust leidde ‘s avonds in bed. Merkwaardig genoeg heb ik, zoals bij veel mensen die jarenlang last hebben van slaapproblemen, toch normaal kunnen blijven functioneren, hoewel het mij wel erg veel energie kostte.”

Slaapproblemen worden onderschat

“Helaas worden slaapproblemen binnen onze maatschappij nog te vaak onderschat. Ze worden pas ernstig genomen, als het ten koste gaat van je functioneren van overdag. Je omgeving (niet alleen je naasten, maar ook je werkgever en arts) begrijpt je niet altijd. Het is ook heel moeilijk voor een goede slaper om zich in te beelden wat jij als slapeloze moet doorstaan. Maar niet alleen je omgeving, ook zelf onderschat je dit probleem heel vaak, waardoor het te weinig aandacht krijgt. Dit was bij mij net zo. Jarenlang had ik er ongemak van, maar toch was ik er niet zo mee bezig, want ik was het gewend om een slechte slaper te zijn. Ik had het aanvaard als iets dat bij mij hoort, iets waar je toch niets aan kunt doen. Maar als je vaak moeilijk in slaap valt, vaak wakker wordt ‘s nachts en/of te vroeg wakker wordt en niet meer kan slapen én ’s morgens moe opstaat, kan je jezelf een slechte slaper noemen. En dit komt echt heel veel voor! In België (ook in Nederland) krijgt één op drie mensen er ooit mee te maken. Eén tiende heeft zelfs last van chronische slapeloosheid (insomnia). Dit betekent dat je minstens drie weken lang drie nachten per week slecht slaapt. De SATED-test hieronder is een eenvoudige test, die jouw slaapkwaliteit snel kan beoordelen. Probeer het eens! Tel alle scores van de SATED-test samen en dan krijg je een resultaat op 10. Scoor je minder dan de helft, dan gaat een bezoekje bij de huisarts zeker zinvol zijn om de oorzaak te achterhalen. Niet alleen slaapapneu of een andere aandoening kan voor slaapproblemen zorgen, maar ook een te actieve schildklier, een ijzertekort of een te hoge bloeddruk.”

Slaapproblemen - Doe de SATED test — SATED-test

Bijwerkingen slaapmedicatie

“Als de vermoeidheid onze dag begint te domineren, kiezen we helaas nog te vaak voor de meest gemakkelijke oplossing en laten we de dokter slaapmedicatie voorschrijven of we kiezen voor een slaapmutsje. Als medisch geschoolde was ik daar misschien iets kritisch over, want ik was immers op de hoogte van de bijwerkingen. Slaapmedicatie kan in uitzonderlijk gevallen zeker een goede noodoplossing zijn, maar na 2-3 weken dient het gebruik best afgebouwd te worden. Dit is vaak echter niet zo makkelijk en vraagt veel doorzettingsvermogen, waar ik tegenwoordig ondersteuning in kan bieden. Langer gebruik zorgt er niet alleen voor dat je afhankelijk wordt, maar ook dat we een minder diepe slaap en minder remslaap krijgen. Ze brengen je in een roes en laten je vergeten dat je niet voldoende geslapen hebt, terwijl je lichaam en je brein er wel de gevolgen van dragen. Slapeloosheid kan een opzichzelfstaande stoornis zijn of een onderdeel van een medische of psychiatrische stoornis. In beide gevallen dient het probleem van slapeloosheid behandeld te worden, dit in combinatie met de andere problematiek uiteraard.”

Gevolgen niet te onderschatten

“Sommige mensen (vooral stoere jongemannen!) bouwen soms zelf hun slaapschuld op. Zij beschouwen slaaptekort vaak als iets om trots op te zijn. Slapen wordt gezien als verloren tijd: ‘Slapen doe ik wel als ik dood ben!’. Het tegendeel is echter bewezen. Een ernstig slaaptekort kan namelijk zware gevolgen hebben voor onze lichamelijke én mentale gezondheid. Het krijgen van een depressie of een hartstilstand hierdoor is geen uitzondering meer. Ook heb je meer risico op ongevallen, want het is toch heel normaal dat je niet alert kan zijn! Teveel slaaptekort maakt je ook dikker én dommer, je hebt meer risico op diabetes en mensen die slecht slapen hebben dubbel zoveel risico op het krijgen van een depressie als mensen die niet slecht slapen. En zo kan ik nog wel even verder gaan.”

Slaapcoaching

“Lange tijd ging ik op zoek naar verklaringen en zocht hoopvol naar mogelijke oplossingen. Gewoon, omdat ik graag wilde dat mijn slaap weer goed zou verlopen, zodat ik de volgende dag weer fit mocht beginnen. Pas vanaf het moment dat ik de cursus ‘slaapcoaching’ bij Howest Hogeschool ben gaan volgen, in combinatie met de cursus ‘hartcoherentie’ en de cursus ‘polyvagaal theorie’ bij Luc Swinnen, is er voor mij een nieuwe wereld open gegaan. Ik heb daar inzicht gekregen in en geleerd om beter met mijn slaapprobleem om te gaan. Dankzij de aangeleerde ademhalings- en ontspanningstechnieken (zoals de cranio sacrale techniek), ben ik nu beter in staat tijdig stress af te bouwen. Zo ontstaat er geen opeenstapeling van stresshormonen (vooral cortisol) en kan mijn zenuwstelsel weer in evenwicht komen. De nacht is de spiegel van de dag!”

Er is meer nodig dan ademhalingstechniek

“Verder wil ik graag meegeven, is dat ik het erg belangrijk vind dat je je ervan bewust bent dat je je slaapprobleem niet alleen kan oplossen met ademhalingsmeditatie-en relaxatieoefeningen. Enkel jouw chronisch overprikkeld, orthosympatisch zenuwstelsel kalmeren is hier niet voldoende. Er is meer voor nodig, omdat je verstoord slaappatroon vaak aangeleerd is na een, meestal, stressvolle periode uit het (soms verre) verleden. Het zit in je brein gebakken, de wortels liggen soms diep en deze gewoonte wordt onderhouden door jouw manier van denken en ermee om te gaan. Daarom zal de kans op slagen veel groter zijn als je een combinatietraject van slaapcoaching zou volgen met hartcoherentie, waarbij je op een eenvoudige, laagdrempelige manier aanleert hoe je stress kan afbouwen. Met hulp van de cranio sacrale techniek, die ik ook graag gebruik, kan iemands slaapkwaliteit aanzienlijk verbeteren. Naast anders te leren denken over jouw slaap en ermee om te gaan, zal je namelijk ook inzicht krijgen in je eigen slaappatroon. Dat is het meest belangrijke deel van het traject: jouw inzicht kan leiden naar een uitzicht en jij kan weer evolueren naar een betere slaper.

Doorzettingsvermogen

Mijn slaapcoachingstraject vraagt niet alleen tijd, maar ook doorzettingsvermogen. Er zijn minimaal vier tot maximaal zes sessies nodig om de kans op slagen te verhogen (een wekelijks bezoekje in het begin is zeker aanbevolen). Chronische slaapproblemen ontstaan vaak niet vanzelf en ze zullen ook in de meeste gevallen niet vanzelf weggaan. Ook aan mensen met slaapproblemen die in ploegendienst werken, kan ik als slaapcoach (ook online) ondersteunende en inzicht verschaffende adviezen geven. Zo kunnen zij beter leren omgaan met hun wisselende werktijden en verbetert hun slaapkwaliteit.”

Trots op mijn beroep

Ik ben trots op mijn beroep, omdat ik lotgenoten, bij wie goed slapen verre van vanzelfsprekend is, probeer te helpen. Zodat ze opnieuw kunnen evolueren naar een betere slaper, op een natuurlijke manier. Binnen een relatief korte tijd kan slapen voor hen ook ontspanning worden in plaats van een inspanning. Een slechte nacht gaat hun leven niet meer te bepalen en blijven zoeken naar (wonder)middelen om beter te slapen hoeft ook niet meer.