Jozef Matthessen vertelt…

Onze mooie gemeente telt meer dan 18.500 inwoners. Allemaal mensen met een eigen achtergrond en een eigen verhaal. In deze serie van Noordernieuws laten we de mensen zelf aan het woord. Want wie zijn de mensen van Essen, wat doen ze en wat drijft ze?

Oorspronkelijk kwam Jozef Matthessen (60) uit Stabroek, maar verruilde dit voor mooi Essen waar hij al weer lang woont. Jozef is zeer muzikaal, net als zijn vader en zussen en speelt al sinds zijn studietijd in het Nationale Orkest van België. Dit belangrijkste symfonieorkest bestaat al sinds 1936.

“Ik begon op mijn achtste klaroen te spelen bij de fanfare”, vertelt Jozef, “een klaroen is een trompet zonder ventiel, waarbij je meer op je gehoor speelt. Hij heeft maar enkele noten en wordt veel voor marsen gebruikt. Omdat je voor dit instrument geen noten hoeft te kennen, kon ik meteen met de fanfare meelopen en spelen.”

In de fanfare meelopen was altijd het doel geweest van Jozef, omdat zijn vader dat ook deed. “Mijn vader speelde altsaxofoon. “Voor een amateurmuzikant was mijn vader echt heel goed, het gebeurde dan ook vaak dat er gedacht werd dat hij prof was. Mijn zussen zijn ook zeer muzikaal. Mijn ene zus heeft piano op het conservatorium gestudeerd en les gegeven. Mijn andere zus heeft als hobby altijd saxofoon gespeeld.”

De klaroen was voor Jozef een instap en hij begon tegelijkertijd bugel en trompet te spelen. “In de fanfare heb ik ook noten leren lezen. Op het middelbaar ben ik naar de muziekschool in Merksem gegaan, om me te specialiseren in trompet. Ik wist toen al dat ik in de muziek verder wilde. Op die muziekschool gaven Theo en Albert Mertens muziekles, deze twee broers waren de absolute top in koper (blaasinstrumenten , nvdr). Ik heb vier jaar les gekregen van Albert, maar die is toen helaas verongelukt. Vanaf dat moment kreeg ik les van Theo.”

De kunde en kennis van de broers moge duidelijk zijn: veel van hun leerlingen gingen later verder op het conservatorium. “Leerlingen kwamen van heinde en verre om les van ze te krijgen. Ik heb daar zeven jaar les gehad, toen ging ik naar het conservatorium. Qua instrument was ik ondertussen overgestapt naar euphonium, een kleine tuba. Volgens Theo Mertens lag me dat fysiek beter dan trompet. Theo was een autoriteit, dus als hij dat zei, dan was dat ook zo.”

“Het conservatorium was compleet anders, er kwam veel op me af. Om te beginnen moest je heel veel theorie leren en verplicht piano spelen, dat hoorde in het toenmalige onderwijsplan. Door de lessen van Theo zat ik op zo’n hoog niveau, dat ik eigenlijk meteen af had kunnen studeren. Dit was mijn geluk, want zo kon ik me meer werpen op die theorie en het verplichte piano spelen. Na twee jaar heb ik eindexamen euphonium gedaan en ben ik overgestapt naar bastuba. Daar deed ik na een jaar eindexamen in, dat niveau is vergelijkbaar met het huidige bachelor.”

Na zes jaar, Jozef was toen vijfentwintig, studeerde hij af. “Ik was ondertussen getrouwd en speelde in het Nationaal Orkest. De dag nadat ik examen had gedaan voor bastuba, was er een proefspel (examen) bij het Nationaal Orkest, waar zich zeven of acht mensen voor hadden aangemeld en ik heb de plaats gekregen. Bij een symfonieorkest kijken ze naar je kunnen, niet naar diploma’s.”

“Datzelfde jaar ben ik begonnen als docent tuba bij het Lemmens Instituut in Leuven. Daar heb ik vijftien jaar les gegeven, dit natuurlijk in combinatie met mijn baan bij het Nationaal Orkest. De repetities zijn altijd overdag in Brussel en op onregelmatige dagen. De concerten zijn voor 90% klassieke muziek, maar in het Sportpaleis in Antwerpen hebben we ook drie jaar een optreden gegeven bij The Lord of the Rings. De film wordt dan gedraaid en het orkest speelt live de muziek. In maart doen we dat met de eerste film van Harry Potter en het is de bedoeling dat we dat ook bij de andere films gaan doen.”

“Twee jaar geleden hebben we op Tomorrowland gespeeld en dit jaar zullen we er allebei de zondagavonden optreden. Het Nationaal Orkest heeft in heel Europa in belangrijke zalen gespeeld, twee keer in Japan en een keer in Amerika, maar die laatste was voor mijn tijd. Ik heb met een ander filharmonisch orkest ook in Japan gespeeld, omdat ik voor iemand moest invallen. En met tien blazers van het Nationaal orkest hebben we gespeeld bij de bruiloft van prins Laurent en Claire.”

“Ik heb niet echt een voorkeur voor een bepaald genre, ik heb een heel brede muzikale interesse. Er zijn er een paar die eruit springen, zoals klassieke jazz en klassieke muziek. Van eind negentiger jaren tot 2005 heb ik ook orkest gespeeld in The Night of the Proms. Door mijn professie heb ik bekende artiesten mogen ontmoeten, zoals Joe Cocker, Al Jarreau, John Miles, Luciano Pavarotti en Andrea Bocelli.”

In bijna iedere bedrijfstak komen wel beroepsziektes voor. “De beroepsziekte bij professioneel bastuba is longemfyseem, dat ontstaat als je een verkeerde ademtechniek blijft gebruiken. Het is aan je docent om dat tijdens je opleiding op te merken.”

“Ook in mijn beroep kun je voor verrassingen komen te staan. Zo werd ik een keer om 19:00 gebeld om om 20:00 te komen spelen in De Singel in Antwerpen. Ik moest iemand vervangen die plotseling ziek was geworden. Ze zouden de Eerste Symfonie van Mahler spelen, een delicaat, zwaar stuk, dat ik wel vaker had gespeeld met een solo voor tuba erin. Ik moest in een recordtempo naar Antwerpen en me aansluiten bij een volledige onbekend orkest. Dat was spannend, maar ook wel plezant.”

“Als ik met pensioen ga, dan hou ik er mee op en ga me bezighouden met fotografie. Musiceren is een fulltime job en je moet blijven oefenen. Hoe goed en hoe lang je ook al speelt.”

“Een heel aparte ervaring was het maken van een licht klassiek muziek arrangement dat paste op een dressuurproef. Die heb ik op cd gezet en het werd gespeeld op de Europese en Wereld Kampioenschappen dressuur en ook op de Olympische Spelen in Atlanta!”

NN

5