Noordernieuws.be Nieuwsmagazine van de Noorderkempen
Een leimaker (griffelmaker) maakte griffels, een schrijfinstrument van vrij zachte steen, vaak leisteen, waarmee kan worden geschreven op een schrijfplankje dat van dezelfde leisteen is gemaakt (de lei).
Hergebruik
Het gebruik van lei en griffel is al uit de 18de eeuw bekend. Een groot voordeel was de mogelijkheid tot hergebruik: het geschrevene kon met een natte spons weer worden uitgewist en na droging stonden lei en griffel opnieuw ter beschikking van de leerling. Vandaar dat bij het leren schrijven de griffel goede diensten bewees: fouten en hanenpoten waren nauwelijks een probleem, doordat ze geen materiaalverlies veroorzaakten, want papier was kostbaar en inkt ook. Maar ook voor andere bewerkingen die geen blijvend resultaat vergden waren lei en griffel bruikbaar, zoals voor het uitwerken van rekensommen.
Nadelen
Aan het gebruik kleefden ook nadelen. Het gekras van de griffel kon hinderlijk zijn en bovendien werd de lei na verloop van tijd glanzend, waardoor hij een veel minder fraai resultaat te zien gaf dan een dof exemplaar.
Armoedig imago
Toen in de loop van de negentiende eeuw het potlood en de kroontjespen in zwang kwamen, kreeg de griffel langzamerhand een eenvoudig of zelfs armoedig imago. Rond 1900 begon het gebruik merkbaar af te nemen en leerden kinderen schrijven door eerst met potlood te oefenen en bij voldoende vaardigheid over te gaan op de pen. Maar tot in de jaren 1960 zijn lei en griffel nog wel gebruikt.
Paul Witters
Foto: Pixabay
16
