Noordernieuws.be Nieuwsmagazine van de Noorderkempen
Een mangelmaker maakte mangels, een werktuig dat vroeger werd gebruikt voor het tegelijk verwijderen van vocht uit gewassen textiel en het vlak strijken hiervan. Tussen twee rollen, waarvan de afstand tussen de rollen ingesteld kon worden, werd het textiel doorgedraaid, waardoor het water eruit geperst werd. Onder de rollen bevond zich vaak een vergaarbak voor het water.
Mangelplank
Het mangelen van klein linnengoed gebeurde vaak met gebruik van een mangelplank. Hierbij werd de textiel om een stok gerold. Door de mangelplank heen en weer te rollen over deze stok werd het water eruit geperst en verdwenen de kreukels. De bovenkant van de mangelplank werd vaak rijkelijk gedecoreerd en voorzien van spreuken, die verwezen naar de deugden van een goede huisvrouw: ‘waer dat waessen so weel doet maens broec suoed wjeter weesen dan een vrou hoefdoec in den naam ons heren 1554’.
Uitdrukking
De mangel wordt in de 21ste eeuw vrijwel niet meer gebruikt in huishoudens. Zijn functie is overgenomen door de centrifuge. In sommige wasserijen wordt de mangel (zij het sterk gemoderniseerd) nog wel volop gebruikt. Het woord leeft voort in de uitdrukking ‘door de mangel halen’, hetgeen betekent: iemand onder druk zetten, figuurlijk uitpersen.
Paul Witters
