Historische site Vangeertenhof in ere hersteld

Nieuwe erfgoedpublicatie zet kwekerijverleden in de kijker

Met het einde van de werken aan het Vangeertenhof, krijgt de renovatie van deze historische site van Arboretum Kalmthout haar sluitstuk. De provincie Antwerpen en Arboretum Kalmthout investeerden samen ruim 1 miljoen euro in deze grondige en respectvolle renovatie van het gebouw en de site. Het Vangeertenhof kan opnieuw dienst doen als uithangbord voor het provinciaal groendomein.

Na de aanleg van de ingang en de parkeerplaats (2015) en het omvormen van de cottage tot dienstwoning (2017), krijgt de straatzijde van het domein met het gerenoveerde 19de–eeuwse Vangeertenhof een volledige herwaardering. Want ook de voortuin van het Vangeertenhof en de historische doorkijkhaag uit de tijd van de kwekerij van stichter Charles Van Geert, zijn teruggebracht. Zij verbinden de buitenkant van het domein visueel met de tuin zelf, het heden met het verleden.

“Een feestelijke inhuldiging van het Vangeertenhof was komend weekend voorzien, maar is omwille van coronaveiligheidsmaatregelen uitgesteld naar een latere, nog te bepalen datum. Bezoekers van Arboretum Kalmthout kunnen in afwachting wel al genieten van de gerenoveerde façade tijdens hun wandeling in de arboretumtuin”, licht gedeputeerde Jan De Haes toe, bevoegd voor Recreatie- en Groendomeinen.

Werken in drie fasen

Het departement Logistiek van de provincie Antwerpen stond garant voor deze tweeënhalf jaar durende renovatiewerken onder leiding van projectarchitect Laura Joosten. Na drie jaar voorbereiding, startten de uitvoerende werken eind februari 2018, die in drie fasen verliepen: renovatie van het exterieur, omgevingswerken en interieurwerken.

“De kost van het volledige project ligt zoals voorzien rond 1 miljoen euro, een investering die ook inkomsten voor Arboretum Kalmthout oplevert als exclusieve verhuurlocatie”, verduidelijkt gedeputeerde Jan De Haes, bevoegd voor Recreatie- en Groendomeinen.

Terug naar een 19de-eeuwse uitstraling

Voor de buitenrenovatie schakelde de provincie architectenbureau Vanhecke & Suls in, bijgestaan door aannemer PIT Kapellen, die eerder ook de renovatie van de cottage realiseerde. Doorheen de jaren, was het uitzicht van het Vangeertenhof wat afgevlakt. Bouwtechnische mankementen hielden zich verborgen achter de gevelbeplanting; de gevelbepleistering was aan dringend herstel toe. In navolging van het erfgoedbeleid, koos de provincie Antwerpen voor een renovatie die zo getrouw mogelijk was aan het 19de-eeuwse origineel, in zijn tijd ook al een opmerkelijk gebouw voor de Kalmthoutse regio. Dankzij oude postkaarten en foto’s, werden de stucwerk gevelornamenten met plantenmotieven boven de ramen opnieuw geproduceerd, en ook de zinken dakbekroning werd naar oud model gereconstrueerd.

Groter terras, verbeterde toegankelijkheid

De belangrijkste ingreep was het herstel naar het oorspronkelijke bouwvolume uit 1885, wat resulteerde in een uitbreiding van het buitenterras op zowel het gelijkvloers als op de eerste verdieping. Het weghalen van de orangerie maakte het mogelijk om de benedenruimte te heroriënteren en om de overgebleven ruimtes gebruiksvriendelijker te maken en maximaal te benutten als multifunctionele tentoonstellings- en vergaderruimte. Het gelijkvloers is bovendien toegankelijk gemaakt voor rolstoelen en kinderwagens.

Verblijf voor buitenlandse studenten

Verdere omgevingswerken door aannemer Aertsen uit Stabroek omvatten de afbraak van het aanpalende garageblok waarin ook een studentenstudio gevestigd was. Deze is nu ondergebracht op de zolderverdieping, en zal vanaf de zomer opnieuw buitenlandse stagiairs aantrekken die zich in Arboretum Kalmthout in de manier van tuinieren willen bekwamen.

Verhuurlocatie

De uitstraling van het Vangeertenhof leent zich uitermate tot verhuur, met als grote troeven het uitzicht op de tuin en de optimale bereikbaarheid langs de Fietsostrade F14 en het treinstation Kalmthout recht voor de deur. Zowel particulieren als verenigingen kunnen het Vangeertenhof huren voor het organiseren van tentoonstellingen, vergaderingen, recepties en feesten … Ook Arboretum Kalmthout zelf zal de tentoonstellingsruimte opnieuw kunnen benutten voor onder meer het Tomatenfestival, dat als eerste publieksactiviteit in het Vangeertenhof op 5 en 6 september kan plaatsvinden.

Historische doorkijkhaag is terug

Arboretum Kalmthout investeerde verder in de aanleg en de herinrichting van het terras van het Vangeertenhof, de voortuin en de historische hekwerken. De doorkijkhaag uit de beginjaren van de kwekerij, toen zowat het visitekaartje, is ook terug maar in een nieuwe vorm.

Zuiderse beplanting aanwinst voor de collectie

Voor de beplanting van de voortuin en het bekostigen van de omgevingswerken kreeg Arboretum Kalmthout financiële steun vanuit de Belgische Federatie Groenvoorzieners, B.T.A. Antwerpen. De beplantingskeuze ging naar planten en zomerbloeiers met krachtige kleuren die in de zuidgeoriënteerde voortuin goede overlevingskansen hebben, en dus bestand zijn tegen hoge temperaturen en droogte. “De verschillende soorten yucca zorgen voor een exotisch gevoel, passend bij de tijdsperiode van het gebouw, en zijn helemaal aangepast aan de extreme groeiplaats”, Abraham Rammeloo, conservator-directeur Arboretum Kalmthout.

Eerste erfgoedpublicatie ‘Ter Plekke’

Arboretum Kalmthout is gekend voor zijn uitzonderlijke plantencollecties, in het bijzonder de toverhazelaars. Wereldwijd draagt de arboretumtuin een hoge reputatie uit dankzij de mensen die sinds 1856 het groendomein gevormd hebben, van kwekerij tot arboretum en groendomein: Charles Van Geert, Antoine Kort, Jelena en Robert De Belder.

Samen met de renovatie van het Vangeertenhof, presenteert Dienst Erfgoed van de provincie Antwerpen zijn gloednieuwe erfgoedreeks ‘Ter Plekke’, geschreven door Serge Migom.

“Deze publicatiereeks brengt het verhaal van het erfgoed, de mijlpalen en de mensen achter vertrouwde gebouwen en domeinen in de provincie Antwerpen. Arboretum Kalmthout mag als eerste deel de reeks openen; andere provinciale sites en groendomeinen zullen volgen”, gedeputeerde Luk Lemmens, bevoegd voor Erfgoed.

De gids telt 64 pagina’s en is rijkelijk geïllustreerd met foto’s en archiefbeelden. Vanaf 19 juni is de gids te koop in de cadeau- en boekenshop van Arboretum Kalmthout.

Het Vangeertenhof, de mijlpalen
 1856: de Antwerpse kweker Charles Van Geert vestigt zijn boom- en bloemkwekerij aan de spoorlijn in Kalmthout
 1885: de bouw van het Vangeertenhof wordt opgeleverd door architect Jozef Boen. Het Vangeertenhof wordt het buitenverblijf voor de familie Van Geert, en doet dienst als ontvangstgebouw voor klanten en handelspartners van de kwekerij
 1897: de kwekerij breidt onder leiding van directeur Antoine Kort uit als naamloze vennootschap en staat in de Kalmthoutse regio bekend als ‘den Horticole’, verwijzend naar het opschrift op de gevel ‘Société Anonyme Horticole de Calmpthout’ (bij de renovatie in 2020 teruggebracht).
 1952: de Antwerpse diamantairs Georges en Robert De Belder, en diens echtgenote landbouwingenieur Jelena Kovačič, redden de verwaarloosde kwekerijgronden en creëren ‘een oogstrelende, natuurlijke tuin’. De familie De Belder neemt haar intrek in het Vangeertenhof.
 1986: Arboretum Kalmthout wordt eigendom van het Provinciebestuur Antwerpen, en breidt het domein uit met 2 hectare. Met het bouwen van een bezoekersonthaal en de ontsluiting van de collectie, groeit ook het breed geïnteresseerde publiek van Arboretum Kalmthout.
 2001-2017: het Vangeertenhof wordt gebruikt als tentoonstellingsruimte en dienstwoning voor de conservator-directeur, maar ernstige en aanslepende vochtproblemen aan de binnenzijde van het gebouw, vragen om een grondige, energiezuinige renovatie.
 2018-2020: renovatie van het historische Vangeertenhof tot een multifunctionele verhuurlocatie, tentoonstellingsruimte en studentenverblijf.

Praktische info:
Contact- & bezoekadres:
Arboretum Kalmthout, Heuvel 8, 2920 Kalmthout, België
T +32 (0)3 666 67 41
E: info@arboretumkalmthout.be

Openingstijden
Dagelijks van 10 tot 17 uur

Toegangsprijzen
Volwassenen 7 euro, studenten 5 euro, jaarkaarthouders, museumpas en kinderen -12 jaar gratis
COVID-19 maatregelen: toegang tuin enkel met vooraf gereserveerde tickets en tijdslot

Bereikbaarheid
Het NMBS station van Kalmthout ligt op 200 m van de ingang van Arboretum Kalmthout.
De Fietsostrade F14 Essen-Antwerpen ligt naast het domein.
Eigen parking + extra parking aan NMBS station Kalmthout.
Meer informatie bereikbaarheid op de website

Meer info
www.arboretumkalmthout.be
www.facebook.com/arboretumkalmthout
https://twitter.com/arboretumkalmt @arboretumkalmt #arboretumkalmthout

Bron en foto’s: gemeente Kalmthout

59