Narcisme op de werkvloer

6 februari 2021 Brasschaat, Brecht, Essen, Kalmthout, Kapellen, Nieuws, Stabroek, Wuustwezel

Je bent op zoek naar een nieuwe, leuke baan waar je al je kwaliteiten in kwijt kunt. Je vindt, solliciteert en wordt aangenomen. Je hebt ook een goede klik met je nieuwe werkgever, die je de hemel inprijst over je indrukwekkende c.v.

Maar na een aantal weken, als je bent ingewerkt, is er ineens niets meer goed aan je. Integendeel. Alles wordt ineens afgekraakt, je c.v. dat zo geweldig werd gevonden, je kwalificaties, opleidingen, ervaring, het stelt allemaal niets meer voor. Alles wordt gebagatelliseerd.
Het volgende gebeurt ook nogal eens: je komt met een goed idee voor een project, bijvoorbeeld met betrekking tot de werkvloer. Je toont daarmee je creativiteit en het feit dat je meedenkt met het bedrijf. Maar er wordt niets goed aan bevonden en het wordt resoluut van tafel geveegd. Wat schetst jouw verbazing als datzelfde idee een poosje later wordt gelanceerd en een succes is? En daarna zegt jouw leidinggevende of collega dat het zijn/haar idee was. Vervolgens trekken ze alle lof naar zich toe en ontkennen bij hoog en bij laag dat het idee van jou komt.

Stelen van andermans ideeën volslagen normaal

Een typisch kenmerk van een narcist, want ze vinden het stelen van ideeën van een ander volslagen normaal en hun goede recht. Immers, zij zijn toch de geweldige en wie ben jij nu helemaal? Het respect dat er in het begin van de werksituatie was, is omgeslagen in giftige jaloezie die hun blind maakt van stille woede: ‘IK moet in de spotlights staan, niet jij!’ Die stille woede zal zich ook vaak uiten in gemene steken onder water. Bijvoorbeeld opmerkingen als je ergens moeite mee hebt, die ronduit neerbuigend zijn, zoals: ‘O? Maar jij kon dit toch zo goed? Nou, kennelijk niet dus.’ Dit bij voorkeur met collega’s erbij. Als ze dan weglopen, trekken ze vaak ook nog denigrerende gezichten, die moeten weergeven hoe dom je bent. Zo trappen ze je omlaag, zetten ze je voor gek en wanen ze zichzelf meester van de situatie en superieur aan jou.

Je gaat aan jezelf twijfelen

Eerst ben je verbaasd, maar omdat het patroon zich constant herhaalt, ga je aan jezelf twijfelen. Functioneerde je dan in je vorige baan toch niet zo goed? Heb je je verkeken op wat je werk in dit bedrijf inhoudt? En dat gevoel zal steeds sterker worden en ook zijn weerslag hebben op je privéleven. Want stel dat je van baan verandert en de nieuwe werkgever stelt bij jouw leidinggevende vragen over hoe goed je het doet, dan zou die alleen maar slechte dingen te horen krijgen. Je wordt onzekerder en je hebt totaal geen plezier meer in je werk, want het is toch nooit goed wat je doet. Herken je dit? Dan is de kans zeer groot dat je een narcistische werkgever hebt.

We hebben hier een checklist, loop die eens door en tel het aantal punten dat op jouw werksituatie van toepassing is.

13 kenmerken van een narcistische werkgever

Ze weigeren te luisteren naar hun werknemer, omdat zij zich superieur voelen. Hun wil is wet. Ze hebben een plaat voor hun kop voor wat betreft logica.
Ze hebben totaal geen empathie voor anderen en geen compassie met een zieke werknemer (ze doen bijvoorbeeld moeilijk als je vrij moet nemen voor een medische behandeling, etc) Ook hebben ze geen begrip voor familie omstandigheden. Een ziek kind bijvoorbeeld, waardoor een werknemer langere tijd moet vrij nemen.
De narcistische werkgever verwacht dat de werknemer 24/7 beschikbaar is.
Ze willen altijd in de spotlights staan, het moet over hen gaan en niet over een ander.
Ze omringen zichzelf met onderdanen: mensen die overal ja en amen op zeggen en die veren steken in de kont van de narcistische werkgever.
Ze kunnen niet tegen kritiek (constructieve feedback) of tegenspraak, dat maakt ze woedend. Hoe goed het ook bedoeld is.
Ze plegen aan de lopende band plagiaat of stelen ideeën van hun collega’s of werknemers en zeggen vervolgens dat het hun idee was.
Een narcist is op de werkvloer meestal prestatiegericht, ze gaan over lijken om hun doel te bereiken.
Ze stellen onredelijke eisen aan hun werknemer. Bijvoorbeeld: ieder weekend werk mee naar huis nemen, overwerken of altijd telefonisch bereikbaar moet zijn.
Ze doen aan love-bombing. In het begin wordt de werknemer geprezen voor zijn/haar kwaliteiten en werkervaring. De werknemer krijgt het gevoel dat ze de droombaan hebben gevonden, waar ze zolang op hebben zitten wachten. Ze kunnen niets fout doen in de ogen van de narcistische werkgever, totdat er een nieuwe slachtoffer verschijnt, dan is het hek van de dam. De narcistische werkgever geeft alle lof aan het nieuwe slachtoffer en zorgt ervoor dat jij je klein en onbelangrijk voelt.
De narcistische werkgever is goed in het creëren van chaos. Je kan de narcistische werkomgeving vergelijken met een narcistisch gezin. De werkgever is ‘de ouder’, de andere werknemers zijn ‘de kinderen en jij, de werknemer, bent ‘de zondebok’.
Het kan ook zo zijn dat je helemaal niet wordt (h)erkend voor je kwalificaties en werkervaring, maar dat de erkenning er wel is voor je charisma, sexy uitstraling of vriendelijkheid. Een narcistische werkgever kan heel erg op uiterlijk gefocust zijn. Als een werknemer er sexy uitziet bijvoorbeeld, dan ziet de narcistische werkgever die als een verlengstuk van zichzelf. Die wordt geprezen om de prachtige kleding, make-up, etc. en vervolgens wordt hij/zij met de grond gelijk gemaakt als die een keer tegenspraak of kritiek geeft op een werksituatie.
Narcistische werkgevers planten parasieten in hun overige werknemers (oftewel de ‘vliegende aapjes’). Deze vliegende aapjes doen al het vuile werk voor de narcistische werkgever. Bijvoorbeeld: collega’s in de gaten houden, de werktijden bijhouden van de collega’s, verklikken wanneer ze te lang staan te roken of pauze houden, …. Deze situatie is te vergelijken met een sekte. De heilige narcistische werkgever wordt door de vliegende aapjes op een voetstuk geplaatst en zij krijgen voldoening van de rol om spion te mogen spelen.

Hoe hiermee om te gaan:

Zorg dat je alles documenteert! Alle nare situaties, steken onder water, opmerkingen, onrechtvaardige voorvallen, … Je kan bijvoorbeeld niet naar HR stappen en zeggen dat je werkgever een narcist is, want HR lacht je vierkant uit. Wat je wel kan doen is komen met de documentatie en bewijs van onethische werkpraktijken. Hier kan HR wél iets mee. Als je de dingen documenteert, zorg dan dat het thuis gebeurt op je privé computer en niet op de computer van de zaak.
Begrijp de stoornis waar je mee te maken hebt. Een narcistische werkgever maakt misbruik van de goedwilligheid van mensen. Een persoon met NPS zal nooit veranderen, hoe vaak je ook probeert om hen de logica van situaties in te laten zien.
Geef een respons, geen reactie. Ga niet het slechte gedrag van een narcist belichten, ze genieten juist van de aandacht. Als je je laat verleiden door een discussie aan te gaan vanuit je emoties, zal je het nooit winnen. Neem een stap terug en ga eerst een antwoord formuleren gebaseerd op feiten en niet op emoties. Hierdoor blijf jij de regie houden over opties en keuzes.
Stel gezonde grenzen. Grenzen zijn niet bedoeld om de ander te pijnigen of irriteren maar om je eigen mentale gezondheid te bewaken en voor jezelf helder te krijgen wat acceptabel gedrag is en welke niet. Dit is zelfzorg.
Voed de trol niet. Een narcistische werkgever wil altijd bewonderd worden door anderen. Onthoud dat toxisch gedrag o.a. voortkomt uit onzekerheid. Hoe meer je het gedrag voedt van de narcist, hoe erger het wordt. Een narcist omringt zich door twee soorten personen. De ene soort voedt het gedrag, de ander soort houdt zijn mond. Degene die de narcist confronteert loopt het risico als zwarte schaap te worden bestempeld, voor gek te worden gezet op de werkvloer of zelfs hun baan te verliezen. De narcist zal er ook voor zorgen dat het lijkt alsof jij degene bent die het zo bont heeft gemaakt en dat daarom een ontslag onvermijdelijk was.
Geef geen extra macht aan degene die het niet verdient. Een narcistische werkgever heeft een machtspositie tot op bepaalde hoogte. Een leider is slechts een leider als hij/zij volgers of onderdanen heeft. Weiger om macht te geven aan iemand die je niet vertrouwt, bewondert of respecteert. Voer je werkzaamheden uit met integriteit, respect en loyaliteit aan jezelf.

PvD/NN

Foto: Pxhere