Essen vroeger en nu. Constant Van Gool vertelt!

Constant Van Gool (93) werd in Horendonk geboren en had drie broers en twee zusjes. Een groot deel van zijn leven heeft hij daar gewoond, tot hij naar Essen verhuisde.

Op mijn twaalfde brak de oorlog uit

“Mijn vader was fietsenmaker”, vertelt Constant. “Hij was ziekelijk en ik heb hem eigenlijk nooit gezond gezien. Ik ging naar de katholieke jongensschool in Horendonk, die vlakbij mijn ouderlijk huis was. Vanuit onze tuin kon ik zo de school inkijken. Rekenen heb ik altijd graag gedaan en nog, net als lezen. Ik heb tot mijn veertiende op die school gezeten. Toen ik twaalf was, brak op 10 mei 1940 de oorlog uit. We moesten vluchten vanwege de gevaren van het Franse leger, die met zware camions en paarden over de grote weg naar Nederland trokken, naar Schijf en Roosendaal. Binnen acht dagen waren Nederland en België ingenomen door de Duitsers. We zaten tijdelijk bij familie op een boerderij, tot het veilig was weer naar huis te gaan, dat was veertien dagen later en ging ik ook weer terug naar school.”

Werken in een beschuitbakkerij

“Er kwamen veel vliegtuigen over om de Fransen te bombarderen. Eten was op de bon, maar we kwamen eigenlijk niet met die bonnen toe, we moesten het doen met wat we kregen. We gingen ook naar de boeren om graan, maar die lieten zich daar duur voor betalen. Op mijn veertiende ben ik gaan werken bij een beschuitbakkerij, waar ik de verpakkingen deed. Daar kon ik stiekem beschuiten meepikken. Ik ging dan vaak naar de w.c. om die in mijn kleding te verbergen.”

Bij bombardementen schuilden we in de kelder

“Op Horendonk waren bij de beek vier bruggetjes, die hebben de Duitsers met dynamiet laten ontploffen. De arduinstenen van meer dan een meter lang, van het fietspad langs die bruggetjes, gingen ook de lucht in en kwamen door de daken naar binnen. Ook de kerken in heel Essen werden gebombardeerd. Bij bombardementen tijdens de bevrijding, schuilden we in de kelder. We vonden dat toen veilig, maar dat was het niet. Een bom zou die net zo goed vernietigd hebben. Er was afweergeschut dat de vliegtuigen naar beneden haalde en V1 bommen kwamen met honderd per nacht over, op weg naar de haven van Antwerpen. Ze probeerden die in fel licht te ‘vangen’, om ze met het afweergeschut kapot te schieten. Die V1 bommen hadden een staart van brandende brandstof en als die op was stortten ze neer, maar je wist nooit wanneer dat was.”

Geen pensioenopbouw voor je achttiende

“In Essen zijn er verschillende V1 bommen neergestort met de nodige slachtoffers als gevolg. We kwamen gewoon op buiten, maar als de sirenes gingen moesten we meteen een schuilplaats zoeken. Spelen deden we op straat, want er waren misschien maar vier of vijf auto’s in de parochie, je deed alles op de fiets. Tot het eind van de oorlog heb ik bij de beschuitenfabriek gewerkt. Toen vielen de bedrijven stil, omdat er geen aanvoer van de grondstoffen meer was. Op mijn achttiende kreeg ik mijn pensioenkaart om pensioen op te bouwen. Tijdens je gewerkte jaren van je veertiende tot je achttiende bouwde je niks op.”

Diverse werkzaamheden

“Toen die opgeblazen bruggen werden gerepareerd, eentje was vlakbij ons huis, ben ik bij de aannemer gaanvragen of hij werk voor me had. Hij zocht volk en ik kon beginnen. Ik zorgde voor de aanvoer van de benodigde materialen en het maken van cement. Dat was zwaar werk, maar het was wel een baan al was het tijdelijk en alleen voor de periode dat de bruggen opnieuw werden gebouwd. Toen die klaar waren, was ik weer werkloos. Daarna kon ik werk krijgen bij visbedrijf Van der Vorst bij ons in de straat, toen was ik zestien. Daar pekelde ik haringen. Daarna heb ik bij een bakker gewerkt waar ik met een bakfiets brood aan huis leverde in Kalmthoutse Hoek.”

Honderd meter verder woonde een lief meisje

“Op mijn negentiende ging ik in het leger om mijn dienst te doen en van de twaalf maanden zat ik er tien en een half in Duitsland. Tijdens mijn dienst heb ik mijn vrouw ontmoet. Mijn grootmoeder waar ik vaak naar toe ging, woonde in Nispen. Honderd meter verder woonde een heel lief meisje, Maria. Mijn tante had een café naast ons huis en na de kerkdienst ging ik daar even biljarten en een pintje drinken. ’s Middags ging ik naar mijn grootmoeder, dan zag ik Maria en gingen we wandelen. In 1954 zijn we in Nispen getrouwd na vier jaar gevreeën te hebben. Maria is na ons huwelijk bij ons thuis komen wonen, later zijn we twee keer in dezelfde straat, Horendonk, verhuisd. Ik werkte toen bij de spoorwegen, eerst tijdelijk, toen vast, als spoorbouwer. In 1955 is onze zoon geboren, vijf jaar later onze dochter.”

Verhuizing naar Sint-Michaël

“In 1973 zijn we verhuisd naar de Dokter Jef Goossenaertsstraat in Essen. In 2009 overleed mijn vrouw na vijf jaar ziek te zijn geweest. Ik heb nog negen jaar in ons huis gewoond, maar miste haar ontzettend. Mijn dochter overleed op haar vijftigste aan darmkanker en mijn schoondochter aan borstkanker toen ze zevenenveertig was. Ik huurde een huis van ‘De Ideale Woning’, hield alles keurig bij en betaalde op tijd. Maar de woning moest volledig gerenoveerd worden, omdat die niet meer aan de hedendaagse normen voldeed, er zat bijvoorbeeld geen verwarming in. Ik kon een appartement huren of verhuizen naar een rusthuis. Mijn eiken meubelen waren te groot voor een appartement en dan had ik helemaal opnieuw moeten beginnen, toen ben ik verhuisd naar Sint-Michaël.”

Ik ben blij dat ik het heb gedaan

“De keuze was niet leuk en heeft me in het begin veel moeite gekost. Ik was gewend alleen te zijn en moest me erg aanpassen. Nu ben ik blij dat ik die keuze heb gemaakt, want het is hier goed en de verzorging is prima!”

Essen vroeger en nu

“Alles is moderner geworden en drukker. Alles gaat ook automatisch, eerst was alles met de fiets en nu met de auto. Er is ook geen handenarbeid meer. Geen kleine winkels, alleen maar grote. Kleine winkels kunnen het niet meer bolwerken. De mensen hebben nergens tijd meer voor, maar ze leven beter dan wij vroeger. Ze reizen veel, dat hebben wij nooit gekend. Vroeger was er ook veel meer armoede.”

NN

114