Oude en vergeten beroepen van vroeger: scharensliep

Een scharensliep was iemand die langs de deuren ging om scharen en messen te slijpen. Ook het slijpen van schaatsen behoorde tot zijn werkzaamheden. Die persoon had een grote duwkar, soms een bakfiets, waarop hij alle benodigde gereedschappen voorhanden had. De slijpstenen en -banden werden aangedreven met een pedaal, later ook wel met een diesel- of benzinemotortje.

Amarilsteen

Bijna iedereen die wat ouder is zal nog wel weten hoe de latere scharensliep er uitzag. Het eerste dat opviel was het grote wiel, een soort vliegwiel dat door middel van de trapper in beweging werd gebracht en op zijn beurt de slijpsteen, die zich aan de rechterkant van de wagen bevond, deed draaien. Ook werd er een houten schijf mee in beweging gebracht, waaromheen een leren riem was bevestigd. Eenmaal per week werd met een kwastje een mengsel van gekookte lijm en amaril op deze riem gesmeerd, die op deze wijze geschikt werd gemaakt om de geslepen voorwerpen zo nodig te polijsten. De eigenlijke slijpsteen heeft in de loop der jaren een verandering ondergaan, al is zijn uiterlijk oppervlakkig gezien hetzelfde gebleven. Vroeger werd hij van zandsteen vervaardigd, tegenwoordig van amarilsteen, dat weliswaar grover van korrel is. Deze verandering van materiaal heeft ook een wijziging in de manier van werken ten gevolge gehad.

Watertankje

Aan de rechterkant van de wagen was een kleine watertank, die via een buisje water bracht tot boven de slijpsteen. Hier kon men door een kraantje de watertoevoer voor de slijpsteen regelen. Het was namelijk noodzakelijk dat de steen natgehouden werd. De invoering van de amarilsteen, die niet nat gemaakt behoefde te worden, heeft het watertankje overbodig gemaakt. Ik vraag me af of dit slijptechnisch een verbetering is geweest, omdat de korrelstructuur veel grover is dan die van een zandsteen. Behalve het jaagwiel, de slijpstenen en het watertankje bevinden zich aan een scharensliep nog verschillende andere voorwerpen. We zien b.v. een klein aambeeld, dat dient om scharen e.d. uit elkaar te halen, verder een bankschroef om bijv. tuinscharen die tijdens het werk in de tuin verbogen zijn vast te zetten om ze recht te slaan, een gereedschapslade met pennetjes en schroefjes, om beschadigde voorwerpen te repareren, een driekantig vijltje om bijv. haakjes aan messen bij te vijlen en een nijptang om moertjes los te draaien. Het duurde enkele jaren voor men het vak behoorlijk meester was.

Paul Witters

Foto: Pixabay

31